Castel dël Varon (Ast)

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

A l'é un compless ëd costrussion motobin antich, dont prima neuva an ven dal cronista astësan Ogeri Alfé.

Civitas Astensis condita fuit inter castrum quod modo dicitur Castrum Episcopi et Castelatium seu turris Vallonum
La sità d'Ast a l'é stàita fondà antra 'l Castel che al dì d'ancheuj a diso "dël Vësco" e 'l "Castlass" ò "tor dij Valon"

—Ogeri Alfé, Crònaca, da 'nt ël "Codex Astensis"

Ël topònim genit a dovrava na L, che peui a l'é vnùita R për via dla L mòla rotacisà monfrin-a, e a l'é belfé ch'a vnisèissa da vallum ("muraja"). Ën vorend consideré l'ipòtesi che la colònia roman-a d'Hasta a la restèissa mach un dësvlup d'un borgh ligurin pì vej, sot a le fondamenta dël Castel a podrìo ess-ie ëdcò dle reste pre-roman-e.

Ën essend un dij pont pì àut dla sità veja a l'é belfé che ansema al Castel Vej a sia col che pì a l'ha mantnù la planimetrìa roman-a, che da 'nt j'àutre bande al dì d'ancheuj a peul trovesse coatà da vàire méter ëd tera.