Cavirià

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.


Cavirià
   
Stat:

Italia

Region:

Piemont

Provincia: Provincia ëd Lissandria
Nòm 'n italian: Capriata d'Orba
Coordinà: Latitudin: 44° 43′ 48.5′′ N
Longitudin: 8° 41′ 19.8′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 160 m s.l.m.
Surfassa: 28,47 km²
Abitant: 1.872 (2017)
Comun dj'anviron: Basaluss, Castlèt d'Òrba, Fërsnèira, Francavila, La Priosa, La Ròca, San Cristòfi, Silvan
CAP: 15060
Prefiss tel.: 0143
Còdes ÌSTAT: 006029
Còdes fiscal: B701 
Sant protetor: san Pé 
Festa dël borgh: 29 ëd giugn 
Comune
Posission dël comun an Piemont


Sit istitussional

Cavirià (Capriata d'Orba an italian, Caviriò ant la parlà local) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.872 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria.

Ël pais a resta an sël piuvent oriental dla comba dël torent Òrba.

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

La tor dël Castelvèj
Ij tant artrovament archeològich ant ël teritòri 'd Cavirià a mostro che la region a sìa stàita abità fin da temp motobin antich: a son stàit trovà segn ëd copele preistòriche an sij ròch e repert funerari ëd tribù ligurin-e. An época roman-a l'area 'd Cavirià a fasìa part ëd l‘Ager Derthonensis, l'area coltivà ch'a dipendìa da la sità roman-a 'd Torton-a. A l'é probàbil che dal pais a passèissa na strà ch'a butava an comunicassion la via Postumia e la via Aemilia Scauri, le doi strà consolar pì amportante dj'anviron. Ant l'àuta Età 'd Mès a son documentà ij doi topònim ëd Capriana e 'd Tollianum për indiché doi borgà vzin-e anté ch'as sarìa dësvlupà l'atual abità 'd Cavirià.

Tèra 'd confin antra le aree d'influensa dle potense locaj, a parte dal sécol ch'a fa XII, la comun-a rural ëd Cavirià a strenz alianse e passa sota al contròl dij marchèis aleràmich dël Bòsch, peui dla Comun-a 'd Lissandria, peui dla Repùblica 'd Génoa. Le contèise antra Lissandria e Génoa a porto pì vòte a la distrussion dël pais. Dël Tërzent a intra ant ij possediment dël Ducà ëd Milan dij Viscont, për torné pì tard sota Génoa ch'a la ced al Marcheisà ëd Monfrà (1421). Për chèich sécoj ël pais a viv an pas sota la dinastìa dij Paleòlogh prima e dij Gonsaga 'd Màntoa dòp.
La cesa parochial ëd San Pé
Contut ch'a cambièsso ij goernant, le famije nòbij ch'a gestisso l'economìa local e le anfeodassion a resto cole genoèise djë Spìnola, dij Dòria e dij Gril. A parte dal Sessent j'abitant dël pais a son torna sbaruà da j'aveniment dla stòria: le trupe fransèise e spagneule a sachegio Cavirià ant la Guera 'd Sucession dël Monfrà. Dël 1708, an séguir a la Guèra 'd Sucession Spagnuela ël Monfrà a passa sota al contròl ëd Vitòrio Medeo II e a intra parèj ant ël Ducà 'd Savòja e peui ant ël Regn ëd Sardëgna.

D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 Cavirià a torna ant ël Regn ëd Sardëgna, e dal 1859, an séguit a la riorganisassion aministrativa dël Decret Rattazzi (Lèj n.3702, 23 otóber 1859), a l'é aministrà sota a la Provinsa ëd Lissandria, al Sircondari ëd Neuve e a l'é a cap d'ën Mandament ch'a comprend ëdcò Basaluss, Francavila e Pasturàuna.

Cultura[modìfica | modifiché la sorgiss]

A Cavirià a-i é l'associassion Ël Veso ch'a studia la parlà local.

Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël sìndich a l'é Giovanni Battista Poggio (dal 26/05/2014).

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]

Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]

  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2017 [1].


Panorama sota la fiòca