Dòm ëd Sant Andrea (Carara)

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ël dòm ëd Sant Andrea, catedral ëd Carara, a resta an piassa dël Dòm 46. Soa costrussion, tuta an màrmol, a l'ha ancaminà ant ël sécol ch'a fa XI. Agrandìa a est, lòn ch'a l'ha rendù necessari dij travaj ëd modìfica ëd l'àbsid, a l'é rivà a soe dimension atuaj ant ël sécol ch'a fà XIII. Davzin a l'àbsid as alva ël cioché a flecia, dla fin dël sécol ch'a fa XII e anspirà a dij modej lìgur. La fassada La part anferior ëd la fassada a l'é ritmà da d'arch bòrgno, coma ant la catedral ëd Pisa, con la diferensa che ambelessì mach un modoniet su doi a l'é resù da na pilia piata. Con costa strutura, la fassada a smija pi larga. La part superior, d'anfluss gòtich a l'é stàita giontà ant ël sécol ch'a fa XIV: na galarìa ëd colòne a scalin a sara da banda un roson travajà 'd fin, anserì an na curnis quadrà. La decorassion architetural ëd l'edifissi a l'é stàita completà da 'n fris d'arch arlongh ij mur esterior nòrd e sud. As pògia su dij modionet ëscurpì ch'a arpresento dij lion e dij tòr. Sta sòrt ëd modionet as artreuva dzortut a Fërara e a Veron-a. Ël porton La decorassion figurativa dël porton d'intrada e ël fris ëd làur dël porton setentrional a aparten-o a lë stil artìstich d'Emilia e ëd Veron-a. Ël porton prinsipal, bordà 'd pilie, a pòrta an sël fronton e j'archivòlte un riliev. N'òja a òcupa ël cò dël tìmpan, dantorn al qual as dësvlupa un fris d'animaj dël sécol ch'a fa XII, dont a l'é malfé arconòsse le figure abimà da j'antemperie. L'anterior L'anterior ëd la cesa a arflet la stòria architetural ëd l'edifissi. A l'época romànica a armonto la vòlta dla basìlica, a tre navà, e ij modion ëd vàire forme dzora a j'arcade dla longa navà; con soe sene ëd cassa e d'animaj, a arciamo le scolture che a archinco ël porton prinsipal. A parte dal sécol ch'a fa XIV le muraje dla navà sentral a son ëstàite arvestìe ëd fresch, dont a-i resta al di d'ancheuj mach dle marche. J'element ëd màrmol a dàito scasi tuti dël sécol ch'a fà XVI, a l'época ant la qual ij Malaspin-a a l'avìo stabilì n'egemonìa durèivol a Carara; për esempi, l'autar prinsipal e la cadrega an màrmol polìcrom, atribuì a jë scultor Domenico di Sarto e Nicodemo. Ël sedil ëd màrmol dël còro, euvra ëd Francesco Bergamini, a l'é stàit realisà pi tard. La cesa a goerna vàire àutre scolture. Le pi antiche a son l'autar dla Divin-a Providensa, da la banda andrinta dla fassada, probabilman realisà da Giroldo da Còm ant ël sécol ch'a fà XIV, e la partìa dl'Anonsiassion ant la navà lateral drita, realisà an màrmol vers ël 1310 e ant la qual a së s-ciàiro d'anfluss fransèis. Sempe ant la navà drita a-i é l'autar dël sécol ch'a fà XV ch'a goerna j'arlichie ëd san Cecard, patron ëd Carara.

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi