Discussion:Second

As dis "sEcond" o "scond"? Scond mì a l'è la sconda. A l'è bin pì còmoda da pronunsiè parland lest.--Toislex (ciaciarade) 19:46, 30 nov 2013 (UTC)

I dirìa ch'a son bon tuti e doi. Ël Bré an linia e ël Sant Albin, j'ùnich ch'i l'hai sot-euj ant ës moment, a l'han mach second, che a më smija la forma pi spantià. Ma an efet ant ël parlé, dzortut cand prima a-i é na vocal, as dis soens scond. Borichèt (ciaciarade) 06:34, 1 Dze 2013 (UTC)

Ël Bré ëd papé a s-ciairiss: 'me agetiv e preposission tute doe le forma a van bin; tanme nòm sostantiv - visadì l'unità dë mzura - a l'é mach second. Borichèt (ciaciarade) 21:12, 1 Dze 2013 (UTC)

Però ël Gribàud a l'ha ëdcò scond 'me nòm sostantiv. Ansoma, i dirìa pròpe ch'a van bin tuti doi. Borichèt (ciaciarade) 21:20, 1 Dze 2013 (UTC)

Capì. I ciamava përché i chërdìa ch'a-i era pròpe na definission precisa. Fra 'l rest a l'è comun trovè fin-a sGond. Donch j'auternative a sarìo tre. D'arvard a sòn, dapòst che mi i l'haj anparà 'l piemonteis daspërmì sensa parte da na varietà d'leu, ma partend da le lenghe ch'i conòsso (italian, angleis e 'n pòch d'alman), i l'avìa nianch ën criteri sientifich o natural për soasì fra le varietà. E parej i l'haj batì mè përsonal criteri, ch'a l'è dcò arbitrari, ma i l'avìa franch gnun-a arferensa sientifica e i von fòrt trovela nen (ma a-i è?). Mè criteri a son-a ansì: i soasisso la varietà pì curta e pì regolar e i gnòro le vocaj pì mòle. Detajaman:

• Le version regolar a son cole ch'a pianto men ciadel ant le concordanse e ant ël fonsionament general dla costrussion dle fras. N'esempi a podrìa esse es-sì: se "specie" a l'è 'l nòm sostantiv, l'agetiv a sarà "specifich" e nen "spessifich", perché (scond mi) a l'è mej mantnì streita la liassa fra nòm sostantiv e sò agetiv drivant.
• Gnorè le vocaj mòle a l'è 'n meud për cassè na bon-a part dla confusion. Dësnò as podrìa tachè a fiapè tut. "Sgond" donch a ven pròpe na tavanada. N'aut esempe a l'è "Nadal" pitòst che "Natal". Ant la pì part ëd le lenghe moderne, s'it l'has në strenzent bzògn ëd pronunsiè cheicòs ant ën fasson lenman diferent, it peule felo, ma sensa cangè la grafìa.
• An fin, se ij doi precedent passage a son nen stait ëd filter bastant, i serno l'auternativa pì curta, ch'a l'è cola ch'amë smija pì còmoda, moderna e volvùa. A l'è costa la rason scond che i prefrisso scrive e dì "scond" pitòst che "second". I capisso che sòn a l'è arbitrari, ma mi i l'haj nen anparà 'l piemonteis dretman da 'd parlant, donch i l'haj nen l'arferensa dl'ardità ëd mej cè. Fra 'l rest mej cè a son ëd part diferente dël Piemont (Colegn, Monfrà) e 'l piemonteis ch'as parla ancor ancheuj a cà 'd mej grand a l'è 'n mëscc nen arconossibil. Mi i l'haj ëd contat ant l'ara fra Orbassan e Pinareul e as moltiplico ancor le pronunsie. As capiss che peui un bonòm a deuv piè 'l siass e campè via e fesse sò piemonteis da rabotè e soagnè fin-a avej na precision matematica dl'ortografìa.--Toislex (ciaciarade) 14:44, 2 Dze 2013 (UTC)

• É, però na lenga a l'é nen la matemàtica, e na lenga viva a l'ha soe iregolarità; a l'é nen cheicòs che un a peula fabrichesse daspërchiel con ël criteri ëd lòn ch'a sarìa bel ch'a fussa, nopà che lòn che a l'é. Ël di ch'as farà parèj a sarà përchè ël piemontèis a sarà vnùit na lenga mòrta. E a l'é nen che an gavand dle vocaj o an anventand-se dij vocàboj le paròle a dvento pi piemontèise. As arziga mach d'anventesse na lenga ch'a fa rije ij givo - e che comsëssìa a l'é nen piemontèis.
• Sgond a esist pro, ma a l'é pitòst dialetal. A l'é për sòn che ël pais an provinsa d'Ast as ciama San Sgond. D'àutre paròle che ëd tansantan as sento, tanme Nadal e Soperga a son ëd forme pitòst antiquà, che second mi peul desse a val nen la pen-a ëd sërché ëd dëssotré. D'àutre, për esempi Pasca, a son ancor dovrà e a peul valèj la pen-a ëd goerneje.
• Tut sòn a gava nen che, parèj che an tute le lenghe, a va bin sërché - dzortut ant lë scrit - ëd dovré un langage pi sostnù e coltivà, lòn ch'a veul pa dì artifissial. Sòn as oten, parèj che an tute le lenghe, con lë studi passient e crìtich. Borichèt (ciaciarade) 17:37, 2 Dze 2013 (UTC)

Eh, monsù, s'a nòta, rije 'me 'j givo a l'è belfè për chi a l'ha na competensa dël piemonteis da analfabet o da passiv total, che nianch a lo parla e pen-a a lo capiss ('me la pì part dij giov d'ancheuj). Mi i lo parlava nen, përchè gnun a l'ha mostramlo. E i savìa nent ëd soa scritura. Tutun cand i son angagiame a anparelo la dificoltà a l'è staita mach cola 'd trovè panen UN-A SOLA arspòsta a mie arceste, ma semper TANTE possibilità. As capiss che fòrt parej prest as dròca ant ël dësardriss mental. Ant ël piemonteis a-i è tròpa confusion, l'istessa confusion ch'a përmet ai detrator ëd dëciairè 'l piemonteis 'me 'n dialet e 'd marché vair a cangia tut da 'n ciochè a l'aut. La koinè a smija a la fin esse ancor vaga. Ant j'aute lenghe moderne e "grande", 'me l'italian (lenga ëd n'ëstat plurilengh) o l'angleis (lenga internassional), ëd gent con d'estrassion diferente e con ëd proveniense diferente a l'ha comsìa studià l'istessa version dij fait e a peul coresse l'un con l'autr dcò ant ij pcit detaj ortografich. Peui la pronunsia a l'è motobin pì relativa, ma la grafia e la morfologìa dij mòt dabon men. A l'è për sòn che, gavà mè criteri arbitrari che fra 'l rest a ancamin-a già a esse vejòt (i chërdo d'avejlo aplica dal 2011), dij dariè temp i l'haj trovà na bela definission: Dachsprache, espression alman-a dovra daj lenghist për parlè ëd na lenga ch'a archeuj d'forme totalman diferente 'me d'sinònim (gnorand soa proveniensa geografica) e d'forme analoghe ant l'istess mòt, scrivù ant UN sol fasson e ch'a peul esse pronunsià ëd vair fasson diferent. Ch'a l'è pì o men 'me a l'han fait an Catalonia. Parej an piemonteis as podrìa scrive semper "scond" e peui lese "sgond" s'as pratica na costuma 'd pronunsia local.--Toislex (ciaciarade) 00:16, 3 Dze 2013 (UTC)

Second mi, la situassion teòrica dël piemontèis a l'é nen vàire diferenta da le lenghe grande. La koiné a esist pro, da vàire sécoj, e la grafìa a l'é bin codificà, con dij cit agiustament ëd tansantan, 'me ch'a l'é normal ch'a sia. E le përnonsie diferente dle variant ëd le paròle o dij dialèt a l'é nen scandalos ch'as rendo con dle grafìe diferente. D'àutra part a-l l'avìo mostran-lo ëdcò a scòla për l'italian che un a peul dì - e scrive - aiuola opura aiola; gioco opura giuoco. E cand an në scrit as deuvra un dialèt ëd l'italian, për esempi un përsonage ch'a parla romanesch, a l'é normal che un a treuva scrit, butoma, annamo e pa andiamo. Ch'a pensa peui a 'me ch'a scrivo ij poeta an romanesch: a deuvro la grafìa italian-a adotà a sò dialèt. Ëdcò përchè antra la koiné ëd na lenga e ij sò dialèt a peulo esiste dle diferense ëd léssich ëdcò sostansiaj.
La vera diferensa dle situassion a l'é che ël piemontèis a l'é studià pòch o gnente ant le scòle, col pòch ch'a-l l'é a-l l'é ëd fasson volontaria e mach a je scòle elementar. Antlora cand un, da grand, as avzin-a al piemontèis ëscrit a resta sburdì e as n'ancòrz nen che tut sòn a l'é mach normal. Borichèt (ciaciarade)