Francesco Faà di Bruno

Da Wikipedia.
(Ridiression da Fransesch Faà ëd Brun)
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Francesco Faà di Bruno

Matemàtich. A nass a Lissandria ël 29 ëd mars dël 1825 dal marchèis Luis e da Carolin-a Sappa de' Milanesi, darié ëd dódes masnà. Dal 1840 al 1846 a studia a la Real academia militar ëd Turin, ant ël 1844 a dventa cadet, sot-tenent l'ann ch'a-i ven, leutenent dël 1846. Ant ël 1849 a l'é promovù capitani e a combat a Mortara e a Noara. Da otóber 1849 a dzèmber 1851 a sta a Paris, andoa a frequenta ij cors ëd matemàtica dla Sorbon-a. Ant ës perìod-sì a intra ant la conferensa ëd san Vincens ëd Saint-Germain-des-Prés e as angagia a dedié tuti ij sòld ch'a peul a Nosgnor, ai pòver e a le siense. Ëd gené 1853 a fonda a Lissandria la conferensa ëd san Vincens. A mars dël midem ann a chita la cariera militar për avèj arfudà ëd bat-se a duel contra n'ofèisa arseivùa. Ancora dël 1853 a fonda la san Vincens a la paròchia San Màssim ëd Turin.

La capela ëd Saint-Germain-des-Prés, a Paris

Da maj 1854 a dzèmber 1856 a l'é torna a Paris, andoa a travaja a l'osservatòri astronòmich e a pija a la Sorbon-a ël dotorà an matemàtica; ant ël 1855 a pùblica na fórmola che a pòrta sò nòm për calcolé le derivà d'órdin pì grand che 1 ëd na composission ëd fonsion. Ant ël 1857 a ancamin-a a ten-e ëd cors a l'Università ëd Turin e dël 1861 a intra ant ël Colegi dij dotor dla facoltà ëd siense matemàtiche, fìsiche e naturaj.

An fërvé 1859, an Borgià San Donà a Turin, su teren catà da chiel as anviara l'Euvra 'd Santa Zita. Dël 1862 a fonda ël liceo Faà ëd Brun. Dl'ost 1876 a va a Roma pr'ëstudié teologìa. Ël 3 d'otóber a l'é nominà professor ëstrasordinari d'anàlisi superior e ël 22 d'otóber a l'é ordinà prèive; peui a torna a Turin. Ël 16 ëd luj dël 1881 as sélebra la sirimònia dla vestission dle novissie dle Seur mìnime ëd nòstra Sgnora dël Sufrage, la congregassion religiosa ch'a l'avia fondà.

A meuir ël 27 ëd mars dël 1888. Ant ël 1988 a l'é beatificà da Gioann Pàul II.

La Ca dë studi Fransesch Faà ëd Brun[modìfica | modifiché la sorgiss]

A Turin a l'é istituisse la Ca dë studi Fransesch Faà ëd Brun, con ël but dë spantié la conossensa dla figura, dël pensé e dl'euvra ëd Faà ëd Brun. La ca dë studi a cudiss ëdcò:

  • La Biblioteca Fransesch Faà ëd Brun, dont l'arcòlta ëd lìber a l'é stàita ancaminà dal siensià midem. A conten apopré 10.000 volum.
  • L'Archivi Fransesch Faà ëd Brun, ch'a archeuj jë scrit, le litre e ij papé ch'a rësgoardo Faà ëd Brun e soe euvre.
  • Ël Musé Fransesch Faà ëd Brun, ch'a cudiss vàire oget e utiss sientìfich anventà o catà da chiel.