Giambatista Schelin

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Architet piemontèis.
Giambatista Schelin (an italian Giovanni Battista Schellino) a l'é nassù ël 10 genè 1818 a Dojan ant la borgià dla Spin-a. A l'ha travajà al Mondvì ant lë studi dl'architet Gorèis dal 1843; a l'ha otnù l'abilitassion a travajé da técnich murador dël 1848. A l'ha nen mnà anans jë studi politécnich për podèj dlongh giutè la famija con sòj prim guadagn.

Tornà a Dojan, a l'ha smonù 'n grand talent d'autodidata (a l'ha amparà daspërchiel àlgebra, costrussion, disegn, cànon architetònich) e a l'ha podù batì 'd costrussion assè amportante e caraterìstiche e ancheuj a l'é considerà sensa dùbit n'architet. Col treno da giovo a l'ha visità tut ël Piemont e sòj travaj an Provinsa 'd Coni a son na consentrassion d'element dl'architetura piemontèisa.

Sòj stij architetònich preferì a son stàit ël neuv-baròch (maj tròp ëspatussant) e 'l neuv-gòtich, ma soens a-j mës-ciava con d'arzultà eclétich. A soagnava tant le decorassion ëd soe costrussion, sia fòra sia andrinta, ma a arfudava l'ornament inùtil. L'ornament dë Schelin a l'era, scond ij prinsipi dla scòla 'd Pugin, n'elaborassion spassionà e s-cëtta, ma motobin rigorosa, dj'element architetònich fonsionaj. Dësnò a l'avìa comsìa n'intension senogràfica, 'me pr'esempi ant l'intrada dël campossanto ëd Dojan, anté le gulie gòtiche as confondo con j'arsipress.

Soa euvra a l'é dabon granda e sòn as peul ëspieghesse con j'orari 'd travaj ëd s'architet: ant la bela stagion da sinch ore a mesdì e da doi bòt a mesaneuit; d'invern nopà che a sinch ore dla matin a tacava a set ore e mesa o eut ore, sensa cangé gnente ant ël rest dël dì. A l'era divòt e praticant conforma ij prinsipi arseivù da soa famija e conforma soa përsonal e autònoma convinsion. Donch, ëdcò s'as genava nen a travajé 'dcò 'l dì 'd festa al dòp-mesdì, a dedicava cole ore ai proget dle cese.

A l'é mariasse a disdeut agn con na fija 'd tërdes dont ël nòm a l'era Ana Fransesca Antònia Chirri, ch'a l'é mòrta ant ël prim pòst-part. A l'ha avù 'dcò d'angage polìtich e sossiaj. A l'é stàit consejé comunal e fonsionari comunal a Dojan, a l'ha arpresentà soa comun-a ant ël consèj provinsal e a l'ha fàit part ëd vàire sossietà. A l'é mòrt ël 5 Giugn 1905 apress na mal ch'a l'ha pijalo durant la diression d'un cantié a Bërvèj.

Anliure esteriore[modìfica | modifiché la sorgiss]

(an italian)

[1] Artìcol biogràfich ëd Lorenzo Cairoli, La Stampa
[2] Biografìa e lista dj'euvre
[3] Archeujta 'd fòto dël Castel ëd Novèj