Wikipedia:Monfrin:Cristòfo Colomb

Da Wikipedia.
Artìcol prinsipal an lenga piemontèisa
Version an parlà locaj: Astësan Bielèis Canavzan Langhèt Lissandrin Monfrin Noarèis Valsesian Valsusin
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì
Sta pàgina-sì a l'ha andrinta dël test scrit an monfrin (tut ò pura mach an part).
I l'oma anco' pa gnun criteri ufissial për la coression dij test an monfrin, e i-j ciamoma a tuti dë giutene a fissene un ën lassand giù 'n messagi ambelessì.
A peul trové dj'àutre pàgine an monfrin ambelessì

Cristòfo Colomb ( ??? 25 aost ò 31 otòber 1451 - Valladolid, 20 magg 1506) a l'è stacc in navigator e esplorator italian. Prim ad quatr fieuj ad Dumini e Susanna Fontanarossa, pòch ò gnente sa sa dla sò vita fin al 1470. Ant na letra a dis che a l'ha inissià a navighé a quatòrdes ani. Ant al 1470 la sò famija a l'è andaja a Savòn-a, sità vanda al pari l'ava pijà in local vanda dé da mangé.

Ritrat ad Colomb

Dòp ch'a l'ava prestà servissi sota Renato d'Angiò, probabilment ant al 1473 Cristòfo l'ava inissià a travajé da agent commercial.

Ant al 1474 a l'è stacc a Chio an Grecia e dòp an Portigal.
Ant al 1476 Colomb a l'è stacc a Bristol e a Galway an Irlanda e squasi certament ant al 1477 a l'è andacc an Islanda.

Vers al 1479 a l'ha stramivà a Lisbon-a mentra comerciava ancora. A l'ha marià an stò temp Filipa Moniz, ant al 1481 a l'ava in fieu, Diego.

A l'è stacc an sto temp-sì ch'a l'ha pensà a l'Asia e al neuvi roti da fé ant l'osséan Atlàntich.

Dòp tanti peregrinassiòn a l'ava arsevù trei navi da l'argin-a Isabèla ad Castija.

Ij quatr viagi ad Colomb
Colomb riva ant al Neuv Mònd

La partensa a l'era staja stabilija par o 3 d'aost dal 1492 dal pòrt ad Palos còn in equipagi ad 120 persòn-i. Dòp in scali ant agli ìsoli Canarji, al nav a l'han pijà al mar o 6 ad stémber. Par in mèis ij Colomb treuva gnente, ma a doi bòt do 12 otóber Rodrigo de Triana ans la Pinta o vegh tèra. Colomb a l'ha ciamà st'ìsola San Salvador, a l'ava scovert l'América.

Ripijà al mar, Colomb a l'ha esplorà al costi ad Cuba e d'Haiti, ch'a l'ha ciamaja Hispaniola.

Ant o dì do 2 ad genè, Colomb a l'ha pijà la rota anvers l'Euròpa e ant al 4 ad mars a l'é rivà a Lisbon-a.