Alghe
J'Alghe a son un grup eterogeni d'organism fotosintétich ch'as treuvo dzortut ant j'ambient aquàtich, ma dcò ant la tèra ùmida o an simbiosi (es. ant ij lichèn). A aparten-o a vàire regn, prinsipalment Protista e Plantae, e a son essensiaj për la produssion d'ossigen e la caden-a alimentar global. A esisto da le forme unicelular (microalghe) a cole pluriselular (macroalghe), sensa avèj le struture tìpiche dle piante com rèis o feuje.
Classificassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Regn: Protista (es. diatomee, dinoflagelà), Plantae (es. alghe vërde)
Phylum/Division: Chlorophyta (alghe vërde), Rhodophyta (alghe rosse), Phaeophyceae (alghe brun-e), Bacillariophyta (diatòmee)
Morfologìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le caraterìstiche a dipendo dal grup:
- Tal: Còrp sensa diferensiassion an rèis, feuje o fust. A peul esse laminar (es. Ulva), filamentos o ramificà.
- Pigment: Oltre a la clorofila, a l'han d'àutri pigment coma la ficoeritrin-a (ross) o la fucoxantin-a (brun-a), ch'a-j dà ël color caraterìstich.
- Struture selular: Le microalghe a son ëd sòlit unicelular, con parej celular ëd sìlice (diatomee) o ëd celulosa.
Abitat e Ecologìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]J'alghe a coloniso:
- Ambient marìn: Pì ëd ël 90% dle specie (es. kelp ant ij bass fond, fitoplancton).
- Eva dossa: Lagh, fìum, pëschere.
- Tèra: Surfasse ùmide, scòrsa d'erbo.
A son produtor primari ant j'ecosistem, sostnend la vita aquàtica. Ant ël plancton, a son la base dël mangé për coraj, pess e balen-e.
Amportansa për l'Òm
[modìfica | modifiché la sorgiss]Positiva:
- Aliment: Utilisà ant la cusin-a global (es. nori për ël sushi, spirulina com integrator).
- Industria: Estrassion d'agar-agar (da le rodoficee), biocombustibij, fertilisant.
- Ambient: Assorbiment ëd CO₂, produssion d'ossìgen.
Negativa:
- Fiorìe esplosive: Chërsite ecessive (es. marea rossa) ch'a lìbero tossin-e e a masso la fauna.
- Invasive: Specie forestere ch'a danegiio j'ecosistem (es. Caulerpa taxifolia ant ël Mediterani).
Esempi avosà
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ulva lactuca (salada d'eva): Alga vërda motobin comun-a ant le còste.
Sargassum: Alga brun-a ch'a forma ëd bariere ant l'Océan Atlàntich.
Spirulina platensis: Microalga dovrà për sò contnù d'aminoàcid.
Macrocystis pyrifera (Kelp giganta): Forma ‘d foreste sota-eva ant ij bass fond.
Diatomee: Component prinsipal dël fitoplancton, essensiaj për ël cicl dël silissi.
J'alghe a l'han giugà un ròl ciav ant l'evolussion dla vita an sla Tèra, an contribuend a l'ossigenassion dl'atmosfera. Sò studi a l'é fondamental për la biotecnologìa e la comprension dij cambiament climàtich.