Amplificator

Amplificator a l'é n'angign eletrònich ch'a aumenta la potensa ëd un signal d'intrada, conservandne la forma d'onda original. A l'é dovrà ant vàire camp, da la mùsica a le telecomunicassion, për fortifiché ëd signal déboj coma coj d'un micròfon, d'un strument musical, o ëd n'antënna radio.

Stòria

Ij prim amplificator a son ësvilupasse ant j'agn 1900 con l'anvension dël tub a veuid (o "vàlvola termoiònica"), ch'a l'ha përmëttù ëd controlé ëd corent elétrica për mojen d'un signal débol. Dël 1906, Lee De Forest a l'ha creà l'Audion, ël prim tub a veuid ch'a fasìa da amplificator. Ant j'agn 1940, l'ariv dël transistor a l'ha arvolussionà ël setor, rendend j'amplificator pì cit, afidàbij, e econòmich. Ant ël sécol XXI, j'amplificator a stat sòlid (a transistor o circuit integrà) a domin-o ël mercà.

Prinsipi ëd fonsionament

L'amplificator a travaja pijand un signal d'intrada (es. na tension o corent débla) e aplicandje un guadagn, generalment grassie a n'alimentassion esterna (es. na baterìa). La relassion antra l'intrada e l'ussida a l'é descrivùa da la fórmula:

$A={\frac {V_{\text{out}}}{V_{\text{in}}}}$

anté che $A$ a l'é ël guadagn, $V_{\text{out}}$ a l'é la tension d'ussida, e $V_{\text{in}}$ cola d'intrada.

Ij component prinsipaj a ancludo:

Transistor: Semicondutor ch'a mòdula la corent për otnì l'amplificassion.
Circuit integrà: Esempi: l'amplificator operassional (op-amp), ch'a combin-a vàire transistor an un sol chip.
Resistense e capacitor: Utilisà për controlé ël guadagn e le frequense ëd travaj.

Tìpo d'amplificator

Amplificator ëd potensa: Dovrà për alimenté àut-parlant o motor (es. ant ij sistema audio).
Amplificator ëd voltagi: Aumenta la tension dël signal, dovrà ant ij strument ëd mzura.
Amplificator RF: Për le frequense radio, ant le transmission sensa fij.
Amplificator ëd strument mùsical: Esempi: chitara elétrica o bass, për modifiché ël son.
Classe d'amplificator: A son classificà an Classe A, B, AB, D, etc., scond l'eficensa e la qualità dël son.

Aplicassion

Sistema audio: Ant ij stereo, àut-parlant, e casse acùstiche.
Telecomunicassion: Ant le stassion radio, smartphone, e ret ëd dat.
Medzin-a: Ant ij strument ëd diagnostica, com j'ecografìa.
Andustria: Contròl ëd motor e sistema d'automassion.

Sfide

Distorsion: Modìfiche indesiderà dël signal, specialment a àute potense.
Rumor: Signal dësguardà generà da l'angign midem.
Consum energétich: J'amplificator ëd potensa a peulo ciamé motobin d'energìa.
Dispersion ëd calor: Necessità ëd dissipador ëd calor për evité surscaudament.

Amplificator ant ël Piemont

Ël Piemont a l'ha na tradission ant l'andustria eletrònica:

Fàbriche stòriche: Com Olivetti (ant ël Canavèis), ch'a l'ha prodovù component për amplificator.
Politécnich ëd Turin: Dipartiment d'Eletrònica ch'a fa ricerca an sj'amplificator a bass consum.
Festival musical: Eveniment com ël MITO SettembreMusica a deuvro sistema d'amplificassion d'avanguardia.

Vardé ëdcò

Colegament estern

Politécnich ëd Turin - Studi an sj'amplificator.
IEEE - Stòria dl'eletrònica.