Amplificator eletrònich

Amplificator eletrònich a l'é n'angign ch'a aumenta la potensa ëd un signal eletrònich (tension, corent, o potensa), conservandne la forma d'onda original. A l'é dovrà ant vàire aplicassion, da la mùsica a le telecomunicassion, për fortifiché signaj déboj coma coj d'un micròfon, d'antënne, o d'àutri sensor.

Stòria

Ij prim amplificator a son ësvilupasse ant j'agn 1900 con ij tub a veuid. Dël 1906, Lee De Forest a l'ha creà l'Audion, na valvòla termojònica ch'a fasìa da amplificator. Ant j'agn 1940, l'ariv dël transistor a l'ha arvolussionà ël setor, rendend j'amplificator pì cit e econòmich. Ant ël sécol XXI, j'amplificator a stat sòlid (a transistor o circuit integrà) a son dventà lë standard, con prestassion àute e consum energétich bass.

Prinsipi ëd fonsionament

Un amplificator eletrònich a travaja pijand un signal d'intrada (es. na tension débola) e aplicandje un guadagn, generalment grassie a n'alimentassion estèrna (es. na baterìa). La relassion antra l'intrada e l'ussida a l'é descrivùa da la formula:

$A={\frac {V_{\text{out}}}{V_{\text{in}}}}$

anté che $A$ a l'é ël guadagn, $V_{\text{out}}$ a l'é la tension d'ussida, e $V_{\text{in}}$ cola d'intrada.

Ij component prinsipaj a ancludo:

Transistor: Semicondutor ch'a mòdula la corent për otnì l'amplificassion.
Circuit integrà: Esempi: l'amplificator operassional (op-amp), dovrà për operassion complesse.
Resistense e capacitor: Contròl ël guadagn e le caraterìstiche dël signal.

Tìpo d'amplificator

Amplificator ëd potensa: Dovrà për alimenté àut-parlant o motor (es. ant ij sistema audio).
Amplificator ëd voltagi: Aumenta la tension dël signal, dovrà ant ij strument ëd mzura.
Classe d'amplificator:
- Classe A: Fideltà àuta, ma pòca efissiensa (20-30%).
- Classe B: Efissiensa pì àuta (fin-a al 70%), ma distorsion.
- Classe D: Amplificassion digital, efissiensa fin-a al 90%, dovrà ant ij subwoofer.

Aplicassion

Sistema audio: Amplificator për chitare, stereo, e casse acùstiche.
Telecomunicassion: Ant le stassion radio e ij smartphone për signal RF.
Medzin-a: Strument com j'ecograf e ij pacemaker.
Andustria: Contròl ëd motor e sistema d'automassion.

Sfide

Distorsion: Modìfiche indesiderà dël signal, dzortut a àute potense.
Rumor: Signal dësguardà generà da l'angign midem.
Dispersion ëd calor: Necessità ëd dissipador ëd calor për evité surscaudament.

Amplificator eletrònich ant ël Piemont

Ël Piemont a l'ha contribuì a l'evolussion dj'amplificator:

Politécnich ëd Turin: Arserche an sj'amplificator a bass consum për aplicassion médiche.
Fàbriche stòriche: Com Olivetti, ch'a l'ha prodovù component eletrònich ant ël Canavèis.
Festival musical: Eveniment com ël MITO SettembreMusica a deuvro sistema d'amplificassion d'avanguardia.

Vardé ëdcò

Colegament estern

Politécnich ëd Turin - Arserche an sj'amplificator.
IEEE - Stòria dl'eletrònica.