Antënna
N'antënna a l'é un dispositiv ch'a përmet ëd trasmëtte o arsèive onde eletromagnétiche, convertend ij signaj elétrich an radiassion e al contrari. A l'é essensial ant le comunicassion sensa fil, la radio, la television, e ij sistema ëd navigassion. Soa efissiensa a dipend da soa forma, dimension, e orientament.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le prime antënne a son ëstàite dësvlupà ant la fin dël sécol XIX. Ant ël 1887, Heinrich Hertz a l'ha realisà la prima antënna për dimostré l'esistensa dle onde eletromagnétiche. Guglielmo Marconi, ant ël 1895, a l'ha dovrà antënne për trasmëtte signal radio a longa distansa, an debutand l'era dle comunicassion globaj. Ant ël sécol XX, lë svilup dle antënne parabòliche e dij sistema satelitar a l'ha rivolussionà la tecnologìa.
Classificassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le antënne as peulo classifiché për:
Diression
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Omnidiressionaj: A trasmëtto an tute le diression (es. antënne FM).
- Diressionaj: A concentro l'energìa ant na diression specìfica (es. antënne parabòliche).
Frequensa
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Bassa frequensa (LF): Për radio AM o navigassion.
- Àuta frequensa (HF/VHF/UHF): Për televison, telefonìa mòbil, Wi-Fi.
Disegn
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Dipòl: Sempi, dovrà për radio amator.
- Paràbola: Për satélit o comunicassion a microonde.
- Yagi-Uda: Con element diressionaj, dovrà për la TV.
| Tipo | Caraterìstiche | Aplicassion |
|---|---|---|
| Dipòl | Doi condutor linear | Radio, comunicassion amator |
| Paràbola | Rifletor parabòlich | Satélit, telescòpi radio |
| Yagi-Uda | Element ativ e rifletor | Television, radio FM |
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le antënne a son dovrà ant:
- Comunicassion radio e TV: Trasmission ëd program e mùsiche.
- Telefonìa mòbil: Conession tra dispositiv e tor ëd cella.
- Navigassion: GPS e sistema radar për aviassion e navigassion.
- Astronomìa: Telescòpi radio për studié l'univers.
- Rete sensa fil: Wi-Fi, Bluetooth, e dispositiv IoT.
Amportansa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le antënne a son ël cheur dël mond sensa fil, an abilitand comunicassion istantànee an tut ël pianeta. A l'han permëttù l'esse dij satelit, dij smartphone, e dle rete globaj. Con l'ariv dle rete 5G e dij sistema ëd comunicassion quantìstica, soa evolussion a continua a esse creativa.
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Balanis, C. A. (2016). Antenna Theory: Analysis and Design. Wiley.
- Kraus, J. D. (1988). Antennas. McGraw-Hill.
- Marconi, G. (1901). Esperiment ëd comunicassion transatlàntica.