Atlética an pista e an camp
L'atlética an pista e an camp a l'é n'ansema dë spòrt fìsich basà an sle corse, ël saut, e ël lansi, organisà ant ël contest ëd competission individuaj o coletive. A l'é un dij pilastr dlë spòrt olìmpich modern e a l'ha na tradission arfàita an Piemont, tant a livel amator che professionista. J'atleta a garegio an pista (corse) e an camp (saut e lansi), dimostrand abilità ëd velocità, resistensa, fòrsa, e coordinassion.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'atlética a l'ha soe orìgin ant l'antichità: j'olimpiade greche a includìo corse, saut an longh, e lansi ëd giavelòt. Ant l'Euròpa moderna, a l'é dventà në spòrt organisà dël sécol XIX, con la fondassion dle prime federassion. An Piemont, ij prim club d'atlética a son nassù a la fin dël sécol XIX, coma la Società Ginnastica Torino (1844), ch'a l'ha ancorporà dissipline atlétiche ant sò program. Dël sécol XX, le competission a son dventà part ëd la cultura sportiva regional, con la costrussion dë struture coma lë Stadio Comunale ëd Turin (1933).
Dissiplin-e
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'atlética as divid an doi branch prinsipaj:
Corse an pista:
- Velocità: 100m, 200m, 400m.
- Mesfond: 800m, 1500m, 5000m.
- Ostacoj: 110m (òm), 100m (dòne), 400m.
- Stafëtte: 4x100m, 4x400m.
- Marcia: 20km, 50km.
Dissiplin-e an camp:
- Saut: Longh, àut, tripl, con l'asta.
- Lansi: Pèis, giavelòt, disch, martel.
Preuve combinà: Decathlon (òm), eptathlon (fomne).
Strutura e Régole
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le competission a son organisà an giron regionaj, nassionaj, e internassionaj. Le régole a varìo për minca dissiplin-a:
- Le corse a richiedo ël rispet dle corsie e l'assensa ëd partensa anticipà (fausse partense).
- Ij saut e ij lansi a deuvro misure ëd validità (es. ël saut a l'é valid mach se l'atleta a part pa dë dlà dla linia).
- J'atleta a son dividù për categorìe d'età e sëss.
Atleta Piemontèis Famos
[modìfica | modifiché la sorgiss]Livio Berruti: Campion olìmpich dij 200m a Roma 1960 (nassù a Turin).
Fiona May: Saut an longh, vagnadris ëd medaje olìmpiche e mondiaj (segn dël mond ant ël 1998).
Andrea Giani: Atleta polivalent ch'a l'ha partecipà al decathlon.
Competission Amportante
[modìfica | modifiché la sorgiss]Meeting Città di Torino: Gara internassionaj con atleta d'élite.
Campionà Piemontèis: Organisà minca ann për gioventù e senior.
Gare Scolàstiche: Ant le scòle për ancoragé la partessipassion dij student.
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]La stòria dl'atlética piemontèisa a l'é documentà ant j'archivi dla FIDAL Piemont e ant ij musé sportiv locaj. Jë studi dj'università 'd Turin e dël Politécnico a analiso soe implicassion sossiaj e tecnològiche.