Barca
Na barca a l'é un véicol o strutura ch'a peul navighé ansima a l'eva (fium, lagh, o mar), dovrà për ël traspòrt, la pësca, ël turism, o l'atività sportiva. Le barche a peulo esse alimentà a man, a vela, a motor, o con sistema mist. An Piemont, l'usagi dle barche a l'é stàit stòricament ligà ai fium (es. ël Po') e ai lagh (es. Lagh Magior), anfluensand l'economìa e la cultura local.
Composission e produssion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le barche a son fabricà con material divers a sconda dël sò usagi:
- Bòsch: Utilisà për le barche tradissionaj, com ij "batèj" piemontèis për la navigassion fluvial.
- Metal: Dovrà për barche pì grande e resistente (es. barche da travaj).
- Fibra ëd véder o plástica: Comun ant le barche moderne për ël turism.
- Tèila o gòma: Për gomon gonfiàbij.
La produssion a peul esse artisanal (con técniche tramandà, com ant ij cantié dël Lagh Magior) o andustrial (serie ëd produssion con stampagi ëd material compòsit).
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le prime barche a armonto a la preistòria, fabricà con bòsch ëd piante. Ant l'época roman-a, ël Pò a l'era na via comersial amportanta, con barche ch'a trasportavo marcansia da e vers l'Adriàtich. Ant ël Medi Ev, ij "port" fluviaj piemontèis (es. a Casal) a j'ero sènter dë scambi.
Ant ël sécol XIX, con l'ariv dël vapor, le barche a motor a son dësvlupasse, ma an Piemont a l'é restà fòrt l'usagi dle barche a rem për la pësca e ël transpòrt local. Ant j'ani '60, ël Lagh Magior a l'ha vëddù n'espansion dël turism nàutich, con barche da dipòrt e gare ëd vela.
Sòrt ëd barche
[modìfica | modifiché la sorgiss]Barca a rem: Utilisà për la pësca o për traversé ij fium.
Barca a vela: Dovrà për sport o dipòrt (es. ant ël Lagh d'Orta).
Barca a motor: Për servissi comersiaj o turìstich (es. taxi d'eva a Stresa).
Gomon: Për atività ëd salvament o pësca sportiva.
Utilisassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Traspòrt: Stòricament për mercansìa e passagé ant ij fium piemontèis.
Pësca: Ant ij lagh e ant ël Pò, con técniche tradissionaj.
Turism: Gite organisà për visité ij lagh o le rive dël Pò.
Sport: Regà e gare locaj, coma la Regà Stòrica ëd Arona.
Salvament: Unità dla protezion sivil për j'emergense.
Sfide ambientaj
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le barche a motor a peulo contribuì a l'inquinament dij lagh e fium. An Piemont, a son stabilì d'area protete anté ch'as peul nen navighé për protege la biodiversità.
Cultura piemontèisa e barche
[modìfica | modifiché la sorgiss]Manifestassion: La Festa dël Pëscador a San Nonsià (Lagh d'Orta), con esposission ëd barche tradissionaj.
Artisanà: Ij cantié ëd Intra (Lagh Magior) a costruisso ancora barche a rem con técniche antiche.