Bela Rosin

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
La Bela Rosin

A smija che Teresa Luisa Rosa Vercellana, stranomà la Bela Rosin, a fussa nassùa a Moncalv (bele che ant lë strument ëd mòrt a l'abio scrivù Nissa Marìtima) j'11 ëd giugn dël 1833, fija ëd Giovanni Battista e ëd Francesca Griglio. A l'era na bela fija conforma al gust dij temp: àuta, sen prosperos, cavèj e euj nèir. An dzorpì, a l'avìa un bon caràter.

Ant l'istà 1847 a rëncontra a Racunis ël duca Vitòrio Emanuel, ardité al tròno. Vitòrio Emanuel a l'avìa vintesset agn e dal 1842 a l'era marià con Marìa Adelàide d'Àustria; la fija a-j pias dlongh e chila a dventa soa morosa preferìa. Për mostreje le bon-e manere, Vitòrio a la afida ai soen ëd na magistra, madamin Michela.

Rosin a l'avrà doe masnà da Vitòrio, dont la prima a nass ël 1 dë dzèmber dël 1848, batesà Maria Vittoria Rosa Francesca Adelaide Guerrieri. La sconda masnà a nass ij 4 d'otóber dël 1851: a l'é un mas-cc e a l'é ciamà Emanuele Alberto Francesco Ferdinando, stranomà Manuflo; për un boro ëd trascrission ansima a lë strument, sò cognòm a resta Guerriero, nopà che Guerrieri.

Vitòrio Emanuel a resta vidov ant ël 1855. J'11 d'avril dël 1859 Rosin a ven nominà contëssa ëd Mirafior e 'd Fontan-a-frèida, tìtol ardità dai fieuj. Prima ëd deje cost tìtol, Vitòrio a l'avìa pensà ëd nominela contëssa ëd Polens, an arcòrd ëd le sman-e passà ansema al castel ëd Polens; ma ël tìtol ëd cont ëd Polens a l'era col che Carl Albert a dovrava cand a viagiava sensa vorèj fesse arconòsse e donca ës tìtol a l'é staje nen concedù.

Cand la capital dël regn a tramuda a Firense, Rosin a-j va dapress a Vitòrio. A l'ancamin a va a sté a l'obergi dla Neuva York, peui për chila a l'é prontà un palass a na desen-a 'd chilòmeter d'la sità, Vila La Petraia. Ai 18 dë dzèmber 1869 a San Rossor Vitòrio, ch'a l'era malavi 'd fasson greva, a maria Rosin con mariage cristian, testimon ël general Menabrea, pressident dël consèj; ma mach dël 1877 l'Armanach ëd Gotha a publichërà për la prima vira la notissia d'ës mariage.

A l'ancamin dël 1872, Rosin a tramuda con ij sò fieuj a Roma, che antramentre a l'era dventà la capital dlë stat. A va a sté an na vila an sla Nomentan-a. Ambelelà, ai 7 ëd novèmber 1877 la cobia a sélebra ëdcò dle nòsse morganàtiche, ch'a lassavo fòra dal tìtol real e da la sucession chila e ij sò fieuj. Ij testimon a j'ero ël general cont Morissi De Sonnaz e ël colonel cont Federich ëd Castelengh.

Dapress esse restà vidoa, Rosin a dev arnonsié a vàire dle soe residense, ma dël 1879 a torna 'd soa proprietà ël castel ëd Somariva. Vers la fin dël 1885, antramentre ch'a l'era a Firense òspit ëd soa fija Vittoria, a ven malavia e a meuir ij 27 dë dzèmber ëd col ann.

Turin: ël mausolé dla Bela Rosin

Sò còrp a l'é portà a Mirafior, anté ch'a j'ero già sotrà ij sò. L'angigné Demezzi a l'ha progetaje un mausolé.