Vai al contenuto

Bianca Dorato

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Bianca Dorato a l'é stàita na poetëssa e scritris ëd teatro an lenga piemontèisa.
A l'era nassùa a Turin ai 26 maj dël 1933, e ambelelà a l'é mòrta ai 13 ëd fërvé dël 2007.

Euvre prinsipaj

[modìfica | modifiché la sorgiss]
  • Tzantelèina (1984)
  • Drere 'd Lus (1990)
  • Passagi (Ël Mondvì, 1990)
  • Ël serv (teatro, 1997)
  • Fiòca e òr (1998)
  • Ij milan (teatro, 1999)
  • Le neuit dël vent (teatro, 2001)
  • La buria (teatro, 2001)
  • Travërsera (2003)
  • Signaj (2006)
  • La ca (teatro, 2006)
Sempe im aviso 'd col'ora 'd matin

che i marciava ant la stra dij pasturaj
sla còsta amont, tra 'l Còl e j'Agujëtte:
cand la lus a batiss bëcche e barsaj :

Là 'nté la stra as ëslarga ant na calanca,
adasi i son rivà : e coma 'n fialì
lusent a-i era là, coma 'n ghërgoj,
n'àura 'd lus che a gitava dnans a mi.

Doi a cantavo, ansem dzora a na pera,
doi ciri, cit: e la vos a scorìa
anver mè cheur, e tan dossa e tan sclinta
sensa fé crij tut ël cel a vempìa.

E-lo stàit un moment, o a son passaje
d'ore longhe, là, antant ch'im argalava
'd cola canson che an rondej dë s-ciandor,
smaravijà, vers la gòj am ciamava?

E-lo stàita dabon, tanta delissia
versà për l'aria, e ant mè cheur fin-a al brus?
oh coma chiej, esse canson e Bin:
oh podèj dì paròla, che a sia lus.

—Val d'Ubajëtta


Tanta dossor a l'ha cantate antorn

lë stalasagn ant ël di bel dla prima,
ël di dl'arciam: a venta alvesse, e parte,
s'a-i é 'n cel neuv, e na tèra novissa,
al cheur ëspers che a sa 'l temp ëd soa gòj;
a venta andé. Dëssamblà l'uss duvert
da la buria dl'invern, àuta la fiòca
ancora a vemp la stansia: tan solenga
e longa toa stagion ëd neuit geilà,
ëd crij d'orissi. E ancora a sarà sèira
a fé rèida la fiòca sle costere,
a 'ingrumlì 'd geil tut ës-ciòde 'd boton
al buf malegn dl'ëscur. Sola e chità
't ses drocheri e mongiòja: se paròle
sacrà ti it sare an toe pere vivente,
s'a-i é 'n foalé stërmà, un cheur ancreus
savent ëd feu e 'd canson ; d'un Bin sicur
për vagné l'alba. Ant ël di che as ësmòrta
genita at toca l'ùltima rajà,
a di salut dnans a l'ambrun-a. E ora
ël picaròche at signa dë scarlata.

—Passagi


Al temp d'agost, che l'erba as muda an òr,

da sì tan bela mi it vardo, mia bëcca,
'ncó nua 'd fiòca. Belessì sël còl
le róndole a foëtto l'ària sclinta,
maj freme: e già 'nt ël cheur a-j gita anvìa
'd rive daleugne, e a san le stra dla mat
e ij signaj ëd j'ëstèile. E mi sì it vardo,
toa ponta al cél e toe rèis ant mè cheur:
sola i bëstanto e ij di d'antan i penso.
Leugna la prima doleuria e la glòria
solìa dl'istà: ora tuta ampërgnà 'd lus
a meuir la tèra e 'd so meuire as argala,
pasià; a finiss tut ës-cianch e magon,
ora, ant l'otogn che a ven. Dossor e gòj
da di a di 'nt la stagion che a degola,
ij di dasiant che tut a mudo an lus,
ròche e bòsch e costere. Bel speté
danans a ti la fiòca, mia montagna:
nassuva 'd cél a vnirà, coma anvlupa
garva che tut a para dë s-ciandor;
pian a vnirà, e ancora i sarai sì
danans a ti - cél e tèra e silensi,
pa d'àutr - mach la tra candida bërlusenta,
e mi rochera a ti rochera anlià.

—Ij di dasiant


A-i son dij leu, là amont -

solengh ëd fiòca àuta,
barsaj nèir anchërnà
da speje avusse,
fiare 'd giassa brusanta.
A-j fa la lus, a l'alba:
con ròche nuitere a batiss
na ca për la s-ciandor.
Per sòn i ven-o da leugn
ciamanda ver se drere -
ch'a-i sio për mi
lame 'd giassa tajenta
a travërseme 'l cheur,
a dreube stra a la lus.

—Për sòn