Cela solar

Cela solar a son dispositiv ch'a converto la lus dël sol an eletricità an dovrand l'efet fotovoltàich. Coste cele, ëd sòlit fabricà con ëd material semicondutor com ël silissi, a son l'element base dij panèj solar e a gieugo un ròl essensial ant la produssion d'energìa renovàbil.

Stòria

L'efet fotovoltàich a l'é stàit dëscuert dël 1839 dal fìsich fransèis Alexandre Edmond Becquerel. La prima cela solar pràtica, basà an sël silissi, a l'é stàita realisà dël 1954 ai Bell Labs djë Stat Unì. Ant j'agn 1970, le cele a son ësvilupasse për aplicassion spassiaj (es. satélit), e dal sécol XXI a son dventà econòmiche për l'usagi quotidian.

Prinsipi ëd fonsionament

Na cela solar a travaja an ës manera: 1. La lus dël sol (foton) a colpiss la cela, liberand dj'eletron ant ël material semicondutor. 2. Na tension elétrica as crea antra le part positiva (tipo p) e negativa (tipo n) dël semicondutor. 3. Colegà a un circuit, la cela a forniss corent continua.

L'efissiensa ëd na cela a dipend da la capacità ëd convertì la lus an eletricità, con valor corent antra ël 15% e ël 22%.

Tipo ëd cele solar

Silissi monocristalin: Fabricà con cristaj ùnich ëd silissi, a l'ha efissiensa àuta (fin-a al 22%) ma cost elevà.
Silissi policristalin: Cristaj multipl, efissiensa pì bassa (15-18%) ma meno costos.
Cele a film sùtij: Realisà con material com ël teluri ëd cadmi (CdTe) o silissi amòrf, a son flessìbij e pì econòmiche, ma con efissiensa pì bassa (10-12%).

Aplicassion

Panèj solar: Dovrà për generé eletricità an ca, edifissi, e central solar.
Dispositiv portàbij: Cariabaterìe, calcolatris, e sistema ëd luminaria autònoma.
Spassi: Alimentassion ëd satélit e sonde spassiaj.
Integrassion architetònica: Fnestre o tèit ch'a genero energìa.

Sfide e crìtiche

Còst ëd produssion: La purificassion dël silissi e ij process andustriaj a son energìvor.
Scart andustriaj: Chèich material (es. cadmi) a peulo esse tòssich s'a son pa gestì bin.
Efissiensa limità: La pì part ëd la lus a l'é pa convertìa an eletricità.
Dipendent dal temp: La produssion a cala con ël cel ëscur o le nìvole.

Cela solar ant ël Piemont

Ël Piemont a l'ha adotà le tecnologie solar con vàire proget:

Parch solar ëd Vërsèj: Instalassion ëd panèj policristalin për servì le comun-e visin-e.
Riserche universitarie: ël Politécnich ëd Turin a studia neuve célule a pèrdita d'energìa pì bassa.
Agriturism solar: Almanch d'asiende agricole a deuvro panèj për l'autoconsum.

Futur

Le neuve tecnologie a ancludo:

Cele a perovskite: Material che a promët efissiensa fin-a al 30% a cost pì bass.
Cele ëd tersa generassion: Basà an suj pigment orgànich o quantum dot.
Sistema ëd memorisassion: Baterìe pijà për stoché l'energìa diurna.

Vardé ëdcò

Colegament estern

Terna - Gestor dla rej eletrica italian-a.