Chitara
La chitara a l'é në strument musical a còrde sonà an general con ij dij o un plettro. A l'é costruì con na cassia ëd resonansa an bòsch, un man-i longh con na tastadura, e ses o pì còrde tendùe da la testa al pont. Dovrà ant vàire géner mùsicaj, da la mùsica clàssica al rock, la chitara a l'ha un ròl sentral ant la cultura musical piemontèisa, tant ant le tradission popolar che ant la mùsica moderna.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le orìgin dla chitara a rivo da jë strument a còrda antich, com la lira greca e ël liut medieval. La forma moderna a l'é nassùa ant ël sécol XVI an Spagna, con ël model clàssich a ses còrde. An Piemont, la chitara a l'é stàita dovrà dël sécol XIX për acompagné le canson popolar e ij bal paisan, coma le monferin-e. Ant ël sécol XX, con l'avent dla chitara elétrica, a l'ha trovà spassi ant ël jazz, rock e pop.
Costrussion
[modìfica | modifiché la sorgiss]La chitara a peul esse acùstica o elétrica, ma soa strutura a comprend sempe:
- Na cassia ëd resonansa an bòsch (për esempi, sapin o sèdar), con un përtus dël son an mes.
- Un man-i con tastadura (andova che ij dij a saro le còrde për cambié ël ton).
- Còrde an metal o nylon, fissà al pont e a le machinëtte (vis ëd regolassion).
Le chitare tradissionaj a j'ero soens fabricà da mèistr locaj con bòsch ëd nos o rol. Cole elétriche a deuvro micròfon e amplificassion.
Utilisassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]La chitara a l'é present ant:
- Mùsica tradissional: Acompagna le danse e le canson paisan-e, dzortut ant le feste dël pais.
- Mùsica clàssica: Con repertòri da compositor coma Giuliani o Tarrega.
- Rock e pop: Dovrà da band e ant ij festival modern.
- Jazz e blues: Për improvisassion e son ritmich.
Técniche d'usagi
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij sonador a deuvro vàire técniche:
- Plettro: Batù ritmich o arpegià për mùsica viv.
- Ditujé: Soné con ij dij për melodìe precise, com ant la mùsica clàssica.
- Slide: Dovré n'utiss ëd metal o véder për fé varié ël ton.
- Bend: Stiré le còrde për modifiché la nòta.