Corent auternà

Corent auternà (CA) a l'é un tipo ëd corent elétrica andoa che la tension e la diression dël fluss d'eletron a cambio ëd manera periòdica. A l'é la forma d'eletricità pì dovrà ant le rej ëd distribussion mondiaj për via ëd soa efissiensa ant la trasmission a longhe distanse. La corent auternà a l'é caraterisà da soa frequensa (es. 50 Hz an Euròpa, 60 Hz ant jë Stat Unì) e soa forma d'onda, che për sòlit a l'é sinusoidal.

Stòria

La corent auternà a l'ha avù sò svilup prinsipal ant ël sécol XIX grassie a jë sforz ëd Nikola Tesla e George Westinghouse. Ant ël 1887, Tesla a l'ha dimostrà j'avantagi dla CA an confront a la corent continua (CC) ëd Thomas Edison, ch'a l'era limità a curte distanse. La "Guèra dle Corent" a l'ha vist la vitòria dla CA, ch'a l'é dventà lë standard për le rej elétriche. Dël 1895, la prima central idroelétrica a corent auternà a l'é stàita realisà a Le Cascate dël Niagara, marcand l'inissi dl'adossion global.

Prinsipi ëd fonsionament

La corent auternà a cambia diression e intensità ëd fasson regolar, descrivùa da la formula:

$I(t)=I_{\text{max}}\cdot \sin(2\pi ft)$

anté che:

$I(t)$ a l'é la corent ant l'istant $t$ ,
$I_{\text{max}}$ a l'é ël valor màssim,
$f$ a l'é la frequensa (nùmer ëd cìcl për second),
$t$ a l'é ël temp.

La tension a l'é smonùa ëd manera similar:

$V(t)=V_{\text{max}}\cdot \sin(2\pi ft+\phi )$

anté che $\phi$ a l'é l'angol ëd fase.

Aplicassion

Distribussion d'energìa: Trasmission efissient a longhe distanse grassie a l'usagi ëd trasformator për elevé o bassé la tension.
Usagi doméstich: Tuit j'aparà ant le ca a deuvro CA a 230 V (Euròpa) ò 120 V (América).
Andustria: Motor elétrich a CA për machinari, pompe, e sistema d'automassion.
Infrastrutura: Alimentassion ëd semàfor, iluminassion pùblica, e ret ëd telecomunicassion.

Avantagi

Trasmission a longa distansa: Pérdite d'energìa minimisà con tension àute (fino a 400 kV).
Facilità ëd trasformassion: Ij transformator a përmëtto ëd modifiché la tension sensa part ëslandà.
Còst bass: Meno fij necessari rispet a la CC për l'istessa potensa.

Dësvantagi

Arzigh dë scòsse: La CA a peul causé fibrilassion cardìaca pì an pressa che la CC.
Armònich: Distorsion ëd la forma d'onda ch'a peulo danegié j'angign.
Compatibilità: Chèich dispositiv (es. eletrònich) a devo convertì la CA an CC për dovragi.

Corent auternà ant ël Piemont

Ël Piemont a deuvra la corent auternà conforma a jë standard europeng (50 Hz, 230 V). Le rej ëd distribussion, gestìe da Iren Energìa e e-distribuzione, a colego le central idroelétriche dle Alp a le sità prinsipaj com Turin e Coni. Ël Politécnich ëd Turin a fa ricerca an sj'otimisassion dle rej CA e l'antëgration d'energìe renovàbij.

Vardé ëdcò

Colegament estern

Terna - Gestor dla rej italian-a ëd CA.
IEEE - Stòria dla corent auternà.