Vai al contenuto

Display a cristaj lìquid

Da Wikipedia.

Ij display a cristaj lìquid (an anglèis Liquid Crystal Display, LCD) a son na tecnologìa ëd visualisassion dovrà ant ij monitor, televisor, smartphone, e àutri dispositiv eletrònich. A sfruto le proprietà dij cristaj lìquid, sostanse ch'a combin-o caraterìstiche dij lìquid e dij cristaj, për modulé la lus transitanta e creé d'imàgin. A l'han sostituì ij vej display CRT për via ëd sò formà sùtil, consum energétich pì bass, e qualità d'imàgin superior.

La bas sientìfica dij cristaj lìquid a l'é stàita studià dël 1888 dal botànich austrìach Friedrich Reinitzer. La prima aplicassion pràtica a l'é rivà ant j'agn '60, con j'anterfacie ëd George H. Heilmeier a la RCA (Radio Corporation of America). Ant j'agn '70, a son ëspantiasse ij prim LCD monocromàtich për calcolatris e orològi. Ant j'agn '90, le tecnologìe a l'han permëttù ëd realisé display a color e ëd grand dimension, popolarisà da marche com Sony e Samsung.

Strutura e Funsionament

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Un LCD a l'é componù da:

  • Doi strà polarisà: con filtr orientà a 90° un rispet a l'àutr.
  • Cristaj lìquid: butà antra jë strà polarisà; a cambia orientassion sota n'ampuls elétrica.
  • Font ëd lus (backlight): LED o lampade CCFL për iluminé ël display.
  • Filtr ëd color: për generé ij color RGB (ross, verd, bleu).
  • Transistor a film fin (TFT): a contròla minca pixel individual.

Quand che na tension elétrica a l'é aplicà ai cristaj lìquid, costi as organiso për blocé o lassé passé la lus, creand parèj le figure.

LCD TN (Twisted Nematic): Econòmich, ma con àngoj ëd vision limità e color pòch precis.

LCD IPS (In-Plane Switching): Color fedel e àngoj ëd vision largh, dovrà për aplicassion professionaj.

LCD VA (Vertical Alignment): Contrast àut, ma temp ëd rispòsta pì lent.

LCD monocromàtich: Sensa color, dovrà ant le màchine industriaj.

Display tàtil LCD: Combinà con na surfassa tàtil për l'antërassion direta.

Ij LCD a son dovrà ant:

  • Televisor e monitor për cìnema e gaming.
  • Dispositiv mòbij (smartphone, tablet).
  • Strument médich e panel ëd contròl ant j'automòbij.
  • Semafor e segnalética pùblica.

Avantagi e Svantagi

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Avantagi: Formà sùtil, pèis leger, consum ëd energìa ridot, assensa ëd sfarfalament (flicker).

Svantagi: Temp ëd rispòsta pì àut che j'OLED, àngoj ëd vision limità (sopratut ant ij TN), degradassion dël backlight.

Evolussion Tecnològica

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ani 2000: Introdussion dij LED come backlight (LED-LCD), meliorand l'eficensa.

Ani 2010: Display QLED (Quantum Dot) për color pì viv.

Al di d'ancheuj: Mini-LED e Micro-LED për contròl localisà dla lus.

Kawamoto, H. (2012). The History of Liquid Crystal Displays. Proceedings of the IEEE.

Castellano, J. (2005). Liquid Gold: The Story of Liquid Crystal Displays. World Scientific.