ENIAC

L'ENIAC (acrònim anglèis për Electronic Numerical Integrator and Computer) a l'é stàit ël prim computer eletrònich digital generalista, dësvlupà durant la Sconda guèra mondial da l'U.S. Army an colaborassion con l'University of Pennsylvania. Progetà dai siensià John Mauchly e J. Presper Eckert, a l'é stàit presentà al pùblich ël 15 ëd fërvé dël 1946. L'ENIAC a l'ha marcà n'época ant la stòria dla computassion, an dimostrand che le màchine eletròniche a peulo eseguì càlcoj compless pì lest che l'òm.

Còsa a l'é l'ENIAC

L'ENIAC a l'é stàit un computer gigantesch, con:

Dimension: 30 tonelà, ocupand 167 m².
Component: 17.468 tub a veuid, 7.200 transistor ëd cristal, 10.000 capacitor e 5 milion ëd giunt ëd saldadura.
Potensa: Eseguì 5.000 operassion ëd soma al second, 357 vire pì lest che le calcolatris mecàniche dl'época.
Consum d'energìa: 150 kW, tant da causé blackout ant la zòna quand a l'é anviscà.

A l'era programà an cambiand ëd fìsich ij colegament eletrònich con ëd ciav ëd switch e plugboard, un process ch'a podìa pijé vàire di.

Stòria

Ant ël 1943, l'U.S. Army a l'ha comissionà l'ENIAC për calcolé le tàule ëd mira për l'artilierìa, n'atività ch'a ciamava ëd mèis ëd travaj uman. La costrussion a l'é ancaminà ant ël 1944 e a l'é finìa ant ël 1945, ma ël computer a l'é stàit viscà mach dòp la guèra. Dòp soa presentassion, l'ENIAC a l'é stàit dovrà për:

Simulassion ëd la bomba a idrògen.
Studi meteorològich.
Arserca an sij ragg còsmich.

Dël 1955, a l'é stàit dismëttù, ma vàire part a son esponùe ant ij musé.

Tècniche e Process

Architetura: Sensa memoria sentral, ma con 20 acumulator ch'a podìo fé some e memorisé dat.
Programassion: Realisà trames cangé ij colegament fìsich e regolé jë switch, un process leugn e sensa eror.
Input/Output: Letura ëd schede perforà e stampa ëd risultat.
Afidabilità: Ij tub a veuid a falìo ëd sòlit ogni 1-2 di, ma ël sistema a l'avìa n'equipa ëd técnich për le riparassion.

Aplicassion

Militar: Tàule ëd trajetòria për canon e morié.
Sientìfich: Càlcol për la fission nuclear e 'l Proget Manhattan.
Académich: Prim pass vers ij computer programàbij, an inspirand ëd Von Neumann për l'architetura dij computer modern.

Sfide e Prospetive

Le limitassion prinsipaj a j'ero:

Flessibilità bassa: Programassion laboriosa e nen automàtica.
Manutension costosa: Sostituì ij tub a veud a l'era complicà.
Capiensa ëd memòria: Limità a j'acumulator, sensa possibilità ëd memorisé programa.

L'ENIAC a l'ha però duvertà la stra a:

Computer programàbij: Come l'EDVAC e l'UNIVAC.
Miniaturisassion: Svilup dij transistor nopà dij tub a veuid.
Computassion moderna: Architetura pì eficienta e acessìbil.

Vardé ëdcò