Energìa eòlica

Energìa eòlica a l'é l'energìa otnùa dal vent, trasformà an eletricità për mojen ëd turbin-e eòliche. Costa sorgiss d'energìa renovàbil a l'é un-a dle pì spantià al mond, con na chersùa costanta grassie a soa sostenibilità e a la ridussion dij cost ëd produssion.

Stòria

L'usagi dël vent a l'é stàit vital ant l'antichità për fé giré le vele dle nav e ij mulin a vent për maciné ël gran. Le prime turbin-e eòliche për generé eletricità a son ësvilupasse ant la fin dël sécol XIX, an Danimarca, con l'angigné Poul la Cour. Ant j'agn 1980, ij progress ant la tecnologìa dij material e j'ancentiv governativ a l'han s-ciapà l'espansion dël setor, specialment an Euròpa e ant jë Stat Unì. Dël 2020, l'energìa eòlica a contribuiss al 7% dl'eletricità mondial.

Prinsipi ëd fonsionament

Na turbin-a eòlica a l'é formà da:

Pale: A ciapo l'energìa cinética dël vent e a la trasformo an rotassion.
Rotor: Colegà a n'ass ch'a trasmëtt ël moviment a un generator.
Generator: A convert l'energìa mecànica an eletricità.
Tor: Strutura àuta ch'a eleva le pale për ciapé vent pì fòrt e costant.

Ij tipo prinsipaj a son:

Terestr (onshore): Instalà an sël teren, ant zòne ventà.
Marin (offshore): Instalà ant l'océan, anté che ël vent a l'é pì fòrt e costant.

La velocità minimal dël vent për fé giré le turbin-e a l'é ëd 3-4 m/s, con un rendiment òtim a 12-25 m/s.

Aplicassion

Generassion d'eletricità: Parch eòlich coma col ëd Hornsea (Regn Unì), ël pì gròss al mond.
Sistem ìbrid: Combinà con solar o idroelétrich për na fornitura pì stàbil.
Usagi isolà: Turbin-e cite për comunità o zòne montagnin-e sensa acess a la rej.
Produssion d'idrògen: Eletrolisi dl'eva con energìa eòlica për creé combustìbil verd.

Sfide e crìtiche

Intermitensa: La produssion a dipend dal vent e a peul varié rapidament.
Ambientaj: Impat su j'osèj e le ratavolòire, con arzigh ëd collision contra le pale.
Inquinament sonor: Ël rumor generà da le turbin-e a peul dé fastudi a j'abitant davzin.
Còst d'instalassion: J'impiant offshore a ciamo investiment gròss për le fondassion e ij colegament.

Futur

Le neuve técniche a ancludo:

Turbin-e flotant: Për instalassion offshore an aque pì profonde.
Pale pì longhe e material leger: Për aumenté l'efissiensa.
AI për prevision: Utilisassion ëd inteligensa Artifissial për prevëdde ij pattern dël vent.
Manteniment preventiv: Sensòr e dron për controlé l'usura dle turbin-e.

Esempi ant ël Piemont

Ël Piemont a l'ha vàire instalassion eòliche, dzortut ant le zòne montagnin-e:

Parch eòlich ëd Cigliano: Con 10 turbin-e ch'a produvo energìa për 15.000 famije.
Turbin-e ant la Val d'Osta: An colaborassion con le comunità locaj për un dësvlup sostenìbil.

Esempi globaj

Danimarca: Prìm pais al mond për persentual d'eletricità da eòlich (apopré 50%).
Cin-a: Prìm produtor mondial d'energìa eòlica, con ampiant gigant ant ël desert ëd Gobi.
Stati Unì: Lë stat ëd Texas a l'é líder ant la produssion eòlica.

Vardé ëdcò

Colegament estern

The Wind Power - Database mondial dij proget eòlich.
Agensia Antërnassional dl'Energìa Eòlica