Energìa solar

Energìa solar a l'é l'energìa otnùa dal sol, trasformà an eletricità o calor për mojen ëd tecnologie com ij panèj solar fotovoltàich e ij sistema solar térmich. Costa sorgiss d'energìa renovàbil a l'é motobin amportanta për ridùe le emission ëd gas ëd sèra e për diversifiché le sorgiss energétiche.

Stòria

L'usagi dl'energìa solar a armonta a l'antichità, con le prime aplicassion për riscaudesse o sëcché dij prodot. Ant ël sécol XIX, ël siensià fransèis Alexandre Edmond Becquerel a l'ha dëscuvert l'efet fotovoltàich. Dël 1954, ij laboratòri Bell Labs a l'han creà ij prim panèj solar modern an silissi, ma ij cost elevà a l'han limità soa difusion. Ant j'agn 1970, la crisi petrolìfera a l'ha s-ciapà l'anteresse për le neuve sorgiss, e ant ij agn 2000 ij progress ant la tecnològìa a l'han fàit calé ij pressi ëd pì dël 80%.

Prinsipi ëd fonsionament

A esisto doi tipo prinsipaj d'utilisassion:

Fotovoltàich: Ij panèj a convertisso la lus dël sol an eletricità grassie a le célule fotovoltàiche, ch'a deuvro ëd semicondutor (es. silissi). L'energìa a peul esse memorisà an baterìe o anvià a la rej.
Térmich: Sistema ch'a ciapa ël calor solar për riscaudé eva (es. për ca o pissin-e) o për generé vapor e fé giré turbin-e (central solar a consentrassion).

Aplicassion

Residensial: Panèj solar an sij cop për produssion d'eletricità o eva càuda.
Andustrial: Central solar com cola ëd Ivanpah (Stat Unì), ch'a deuvra dë specc për concentré la lus.
Agricoltura: Pompagi d'eva o riscaudament ëd sère con energìa solar.
Spassi: Satélit e sonde spassiaj a deuvro panèj solar për alimenté ij sò strument.

Sfide e crìtiche

Intermitensa: L'energìa solar a dipend dal di e da le condission méteo; a venta memorisela con baterìe.
Spassi: J'impiant gròss a ciamo teritòri vast, con ripercussion an sj'ecosistema.
Còst ëd produssion: Malgré ij pressi calà, la fabricassion dij panèj a peul generé scart tòssich.
Efissiensa: Le célule fotovoltàiche a convertisso mach ël 15-22% ëd la lus an eletricità.

Futur

Le neuve técniche a ancludo:

Célule a perovskite: Material pì econòmich e efissient che ël silissi.
Sistema ibrid: Combinassion con eòlich o idroelétrich për na fornitura costanta.
Panèj trasparent: Integrà ant le fnestre o j'edifissi sensa cambié l'architetura.
AI për gestion: Utilisassion ëd inteligensa Artifissial për otimisé la produssion e la distribussion.

Esempi ant ël mond

Cin-a: Prìm produtor mondial d'energìa solar, con ampiant coma ël parch ëd Tengger Desert.
Almagna: Polìtiche sostenùe për l'instalassion ëd panèj solari residensiaj.
Maròch: La central ëd Noor Ouarzazate a deuvra la tecnològìa a consentrassion për servì milion ëd përson-e.

Vardé ëdcò

Colegament estern

Agensia Antërnassional për l'Energìa Renovàbil (IRENA)
SolarPower Europe - Associassion për l'energìa solar an Euròpa.