Engignerìa
L'Engignerìa a l'é la dissiplin-a ch'a àplica la siensa e la tecnologìa për progeté, costrùe, e gestì struture, màchine, sistema, o process. J'engigné a travajo për arzòlve problema técnich an dovrand conossense matemàtiche, fìsiche, e sientìfiche.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'engignerìa a l'ha d'orìgin antiche. Ant l'Egit antich, j'engigné a l'han costruì le piràmid e ij sistema d'irigassion. Ij Roman a l'han realisà àutre euvre ampressiònante com j'aquedòt e le stra. Ant ël Medioev, j'anvension d'utiss mecànich a l'han marcà l'inissi ëd n'evolussion. Con la Rivolussion Industrial dël sécol XVIII, l'engignerìa a l'é dventà na profession organisà, con dë svilup ant la mecànica, l'idràulica, e pi tard l'eletricità. Ant ël sécol XX, l'arserca nuclear, l'aeronàutica, e l'anformàtica a l'han arvolussionà ël setor.
Branche
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le prinsipaj branche dl'engignerìa a son:
- Engignerìa Sivìl: Costrussion d'infrastruture com pont, stra, e edifissi.
- Engignerìa Mecànica: Progetassion ëd màchine, motor, e sistema ëd produssion.
- Engignerìa Elétrica: Studi dl'energìa elétrica, circuit, e sistema d'automassion.
- Engignerìa Chìmica: Trasformassion ëd materia prima an prodòt finì.
- Engignerìa dl'Ambient: Gestion dël teritòri e protession ëd l'ecosistema.
- Engignerìa Anformàtica: Svilup ëd software e hardware për computer e rej.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'engignerìa a l'é present ant la vita ëd minca di:
- Energìa: Produssion d'energìa renovàbil com ël solar o l'eòlica.
- Salute: Realisassion ëd strument médich e protèsi.
- Traspòrt: Progetassion ëd viture, tren, e avion.
- Comunicassion: Creassion ëd rej ëd telecomunicassion e satélit.
Formassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Për dventé engigné, a venta otnì na laurea an engignerìa, con specialisassion ant un setor. Jë studi a comprendo matemàtica, fìsica, e materie técniche. A son ëdcò amportant jë stage pràtich e la conossensa ëd lenghe straniere.
Ròl ant la società
[modìfica | modifiché la sorgiss]J'engigné a contribuisso a l'inovassion e a la creassion ëd neuv travaj. A giuto a afronté le sfide globaj com ël càud global, lë svilup sostenìbil, e la sicurëssa energética. Soe euvre a përmëtto ëd mijoré la qualità dla vita.
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]Smith, J. (2020). Stòria dl'Engignerìa. Ed. Tecnica.