Fil elétrich

Ël fil elétrich a l'é un condutor elétrich, ëd sòlit ëd metal com l'aram o l'alumini, dovrà për trasmëtte l'energìa elétrica o ij signaj. A l'é coatà d'un material isolant, com ël PVC o la goma, për evité curt-circuit e protege contra l'eletrictà. A l'é essensial ant j'impiant elétrich, ant l'eletrònica, e ant le rej ëd comunicassion.

Stòria

Ij prim fij elétrich a son ëstàit dovrà ant ël sécol XIX con l'anvension dël telégraf e dël sistema ëd telecomunicassion. Thomas Edison e Nikola Tesla a l'han contribuì a lë svilup dij fil për l'iluminassion elétrica e la distribussion ëd potensa. Ant j'agn 1870, l'usagi dël ram isolà con coton impregnà a l'ha përmëttù na sicurëssa magior. Ant ël sécol XX, l'introdussion dij polìmer sintétich a l'ha revolussionà l'isolament, rendend ij fil pì duràbij e flessìbij.

Tipo ëd fil elétrich

Fil për ca: Come ël Romex (fil isolà con doi condutor e tèra), dovrà për l'impiant elétrich ëd le abitassion.
Fij andustriaj: Resistent a le temperadure àute e a j'agent chìmich, dovrà ant le fàbriche.
Fij d'auta tensin: Për traspòrté energìa a àut voltagi (es. 400 kV) ant le tor dla lìnia elétrica.
Fil coassial: Utilisà për ij signal ëd television e internet, con në scherm contra j'anterferense.
Fij ëd conession: Motobin fin, dovrà ant l'eletrònica (es. ant ij chip dij computer).

Produssion

La produssion dël fil elétrich a ancamin-a con ël tire dël metal (aram o alumini) an fil motobin fin an passandlo për dë stamp. Peui, ël fil a l'é coatà con material isolant a travers na pressa o na sirconvolussion ëd polìmer flùid. Ij fil pì compless (es. fij multifilar) a son intressà o ëstansà për amelioré la flessibilità e la resistensa. A la fin, ij fil a son testà për verifiché la condutività e l'isolament.

Aplicassion

Abitassion: Alimentassion ëd lus, aparà, e sistema ëd riscaudament.
Andustria: Motor elétrich, panel ëd contròl, e sistema d'automatisassion.
Comunicassion: Trasmission ëd dat ant le rej ëd telecomunicassion.
Traspòrt: Fij ant le viture për l'impiant elétrich e ij sensor.
Energìa rinovàbil: Colegament ëd panèj solari e turbin-e eòliche a la rej.

Fil elétrich ant ël Piemont

Ël Piemont a l'ha giugà un ròl amportant ant lë svilup dl'andustria elétrica. La sità ëd Turin, con soa tradission andustrial, a l'ha ospità le prime fàbriche ëd fil elétrich an Italia dël sécol XIX. La FIAT, fondà dël 1899, a l'ha cissà la domanda ëd fij për soe viture e stabiliment. Ancheuj, società piemontèise com la Prysmian Group (un dij leader mondiaj ant la produssion ëd fij) a l'han sede o stabiliment ant la region.

Ël Politécnich ëd Turin a l'ha contribuì a la recerca an sj'inovassion ant ij material isolant e ij sistema ëd trasmission àuta eficiensa. Ant j'agn '60, ël Piemont a l'é stàit pioné ant l'instalassion ëd linie àut voltagi për coleghé le central idroelétriche dle valade alpin-e a la rej nassional.

Vardé ëdcò