Film d'animassion
Un film d'Animassion a l'é na categorìa ëd cìnema andova che le figure a son creà o manipolà për smon-e l'ilusion dël moviment. Costa técnica a peul esse realisà con diverse métod: disegn a man, animassion digital (3D CGI), stop-motion, o l'usagi ëd program ëd elaborassion. Ij film d'animassion a son destinà a tuti ij pùblich e a son prodovù an tut ël mond, con d'euvre arnomà com coj ëd Disney, Pixar, Studio Ghibli, e Laika.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij prim esempi d'animassion a armonto a la fin dël sécol XIX, con esperiment com Fantasmagorie (1908) d'Émile Cohl, considerà ël prim film d'animassion dla stòria. Ant j'agn 1930, Walt Disney a l'ha arvolussionà ël genre con Snow White and the Seven Dwarfs (1937), ël prim film d'animassion a long metrage a color.
Ant j'agn 1950-1960, l'animassion a l'é dësvlupasse për la television, con serie com Tom and Jerry e Looney Tunes. An coj agn, jë studi giaponèis (an particolar la Toei Animation) a l'han ancaminà a prodove anime, ch'a l'han peui conquistà ël mond.
Con l'introdussion dl'animassion digital ant j'agn 1990, Pixar (con Toy Story, 1995) a l'ha duvertà na neuva era. D'àutri studi, com DreamWorks (Shrek) e Studio Ghibli (Il viaggio ëd Chihiro), a l'han diversificà l'uferta stilìstica e narrativa.
Tecnologìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le técniche prinsipaj d'animassion a comprendo:
- Animassion tradissional (cel animation): disegn fàit a man su feu ëd acetà (cel), fotografà un për un.
- Animassion digital (3D CGI): modèj creà an computer con software com Maya o Blender.
- Stop-motion: oget real (pupass, plasticin-a) spostà e fotografà për cré ël moviment (es. The Nightmare Before Christmas).
- Rotoscoping: trassinassion d'imàgini real filmà për creé animassion realìstiche.
Géner
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij film d'animassion a peulo aparten-e a vàire genre:
- Famija e masnà: stòrie sempie con moral (es. Frozen, Coco).
- Për adult: tema complicà o scur (es. Persepolis, Anomalisa).
- Siensa-fasson/fantasìa: mond imginari (es. Spirited Away).
- Musical: combinassion ëd mùsica e balà (es. Encanto).
- Sperimentaj: técniche nen tradissionaj (es. Fantastic Mr. Fox).
Influensa Cultural
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'animassion a l'ha dimostrà che a l'é pa mach për masnà. Film com Grave of the Fireflies (1988) o Wall-E (2008) a trato ëd guèra, ambient, e società con aprofondiment. L'anime giaponèis a l'ha creà na sot-cultura global, con franchise com Dragon Ball e Naruto.
Ij festival specialisà, com ël Festival d'Annecy (Fransa) o l'Oscar për ël mej film d'animassion, a dan arconossiment a l'art e a l'inovassion.
Stat Atual
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'industria a l'é an continua evolussion, con l'usagi ëd l'inteligensa Artifissial për smijé ij moviment e l'àuta definission (4K, 8K). Le piataforme ëd streaming (Netflix, Disney+) a produvo serie e film animà për tut ël mond.
Dë studi independent, coma Laika (Kubo and the Two Strings) o Aardman (Wallace & Gromit), a manten-o vive le técniche tradissionaj. An parallel, la preservassion dij film animà stòrich a l'é n'emergensa për evité che j'original a së dësblo.
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij film d'animassion a son na fusion ùnica d'art, tecnologìa, e conta-stòrie. Soa capacità ëd trasmëtte emossion e messagi universaj a-j rend un médium sensa frontiere, amà da generassion ëd tut ël mond.