Filosofìa contemporania

La filosofìa contemporania a l'é ël perìod dël pensé filosòfich ch'a parte da la fin dël sécol XIX e a va fin-a al di d'ancheuj. A marca na rotura con la tradission moderna e a afronta le sfide dël mond contemporani, da le guère mondiaj a la globalisassion.

Contest stòrich

La filosofìa contemporania a l'é dësvlupasse ant un contèst ëd:

Rivolussion andustriaj e tecnològiche
Guère mondiaj e regim totalitari
Globalisassion e crisi ecològica
Dësvlup dij mojen ëd comunicassion ëd massa
Crisi dle grande narassion e dle ideologìe

Periodisassion

La filosofìa contemporania as peul divid-se an:

Fin sécol XIX - prima guèra mondial: nìvola dla tradission moderna
Antra le doi guère: esistensialism e neopositivism
Dòp-guèra: struturalism, filosofìa analìtica, postmodernism
Fin sécol XX - sécol XXI: neuve sfide globaj

Caraterìstiche prinsipaj

Crìtica dla rason e dël progress
Atension al lengagi e a soe struture
Interdissiplinarità con àutri camp dël savèj
Crisi dël soget e dla sogetività
Dëcostrussion dle grande narassion

Scòle e corent prinsipaj

Esistensialism

A buta al sènter l'esistensa uman-a e soa libertà:

Søren Kierkegaard (1813-1855): precursor dl'esistensialism
Jean-Paul Sartre (1905-1980): l'esistensa a ven prima dl'essensa
Albert Camus (1913-1960): l'assurd e l'arvira
Simone de Beauvoir (1908-1986): esistensialism feminista

Fenomenologìa

A studia ij fenòmen tal e qual as presento a la cossiensa:

Edmund Husserl (1859-1938): fondator dla fenomenologìa
Martin Heidegger (1889-1976): esse e temp
Maurice Merleau-Ponty (1908-1961): fenomenologìa dla percession

Struturalism e Post-struturalism

A analisa le struture ch'a stan sota a la realtà social:

Claude Lévi-Strauss (1908-2009): struturalism an antropologìa
Michel Foucault (1926-1984): archeologìa dël savèj e podèj
Jacques Derrida (1930-2004): dëcostrussion

Filosofìa analìtica

A anàlisa ël lengagi e ij problema tradissionaj dla filosofìa:

Ludwig Wittgenstein (1889-1951): Tractatus e Ricerche
Bertrand Russell (1872-1970): lògica e matemàtica
Willard Van Orman Quine (1908-2000): crìtica dle distinsion

Teorìa crìtica e Scòla ëd Frankfurt

A uniss Marxism e psicanàlisi për na crìtica dla società:

Theodor Adorno (1903-1969): dialética negativa
Max Horkheimer (1895-1973): rason strumental
Herbert Marcuse (1898-1979): unidimensionalità
Jürgen Habermas (1929-): agì comunicativ

Postmodernism

A crìtica le grande narassion e l'idèja ëd progress:

Jean-François Lyotard (1924-1998): condission postmoderna
Richard Rorty (1931-2007): pragmatism e ironism

Feminism filosòfich

A crìtica ël patriarcà e le struture ëd podèj:

Simone de Beauvoir (1908-1986): ël scond géner
Judith Butler (1956-): teorìa dël géner

Tema prinsipaj

La fin dle metanarassion
La crisi dël soget modern
Ël problema dël lengagi e dla comunicassion
La crìtica dël progress tecnològich
La globalisassion e soe conseguense
La question ecològica
L'identità e la diferensa

Eredità e sfide

La filosofìa contemporania a l'ha:

Butà an discussion le siguresse dla tradission ossidental
Dàit dj'utiss për analisé le società contemporanie
Anrichì ël débat an sël rapòrt antra tècnica e natura
Dësvlupà neuve forme ëd crìtiche sociaj
Afrontà le question dël multiculturalism

Autor amportant

Friedrich Nietzsche (1844-1900)
Edmund Husserl (1859-1938)
Ludwig Wittgenstein (1889-1951)
Martin Heidegger (1889-1976)
Jean-Paul Sartre (1905-1980)
Simone de Beauvoir (1908-1986)
Michel Foucault (1926-1984)
Jürgen Habermas (1929-)
Jacques Derrida (1930-2004)
Judith Butler (1956-)

Vëdde ëdcò

Bibliografìa

Vattimo, G. La fine della modernità, 1985
Lyotard, J.F. La condizione postmoderna, 1979
Habermas, J. Il discorso filosofico della modernità, 1985