Forn

Ël forn a l'é un dispositiv sarà ch'a produv calor për cusiné, tosté, sëcché, o trasformé dij materiaj. A l'é dovrà ant la cusin-a domèstica, l'andustria alimentar, la siràmica, e la metalurgìa. Soe aplicassion a van dal pan cheuit ant le cassin-e a le aleassion d'assel ant le fàbriche.

Stòria

Antichità: Forn ëd tèra cheuita për pan e siràmica (Mesopotamia, 4000 a.C.).
Medi Ev: Forn a bòsch an pera ant le gesie e ij castej piemontèis.
Sécol XVIII: Forn a gas e a carbon për l'andustria.
1892: Prim forn elétrich patentà da Thomas Ahearn (Canada).
Ann 1950: Forn microonde (Percy Spencer), rivolussion dël riscaudament ràpid.

Tipo ëd forn

Domèstich:
- Elétrich: Resistense ch'a scaudo, contròl precis ëd temperadura.
- A gas: Fiama alimentà da metan, pì econòmich.
- Microonde: Onde eletromagnétiche për scaudé j'aliment.
Industriaj:
- Rotativ: Për pan e bischeuit, con tambor giràbil.
- Tunnel: Për produssion ëd massa (es. siràmica ëd Lissandria).
- An sintament: Për metalurgìa (fin a 1800°C).
Tradissionaj:
- A bòsch: An pera o tàula refrataria, për pan e pizza (es. forn dj'òsto piemontèise).

Operassion

Generassion ëd calor: Grassie a resistor elétrich, fiama, o onde.
Circolassion d'aria: Ventilador për distribussion uniform (ant ij forn ventilà).
Contròl ëd temperadura: Termòstat për manten-e la temperadura costanta.
Tèmpera: Material refratari për tratnì ël calor (pera, lan-a mineral).

Aplicassion

Alimentar: Cusiné pan, pizza, torte, e aròst.
Industriaj: Produssion ëd siràmica, vèder, smens, e tratament dij metal.
Artisanà: Realisassion ëd scultùre ëd creja.
Laboratòri: Sterilisassion ëd strument e sëccagi ëd campion.

Vardé ëdcò