Fotografìa
La Fotografìa a l'é l'art, la siensa e la técnica ëd registré l'arzultà ëd la lus ansima a na surfassa sensìbil (pelicola fotogràfica o sensor digital) për creé d'imagini duràbij. A l'é un mojen ëd documentassion, art e comunicassion ch'a l'ha cambià la manera 'd descrive la realtà.
Stòria dla Fotografìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Inissi (Sécol XIX)
La prima fotografìa a l'é stàita realisà dël 1826 da Joseph Nicéphore Niépce con ël process eliogràfich. Dël 1839, Louis Daguerre a inventa ël dagheròtip, la prima técnica comercial. Ant ël Piemont, la fotografìa a riva ant j'agn 1840, con dj'aristocràtich e siensià ch'a sperimento ël neuv mojen.
- Evolussion (Sécol XX)
Ant j'agn 1920, la pelìcola a color a dventa acessìbil (Kodachrome). Dòp la Sconda Guèra Mondial, le càmere a 35mm (es. Leica) a rendo la fotografìa pì móbil. An Piemont, dël 1956, a nass ël Museo Nassional dël Sìnema ëd Turin, ch'a archivia milen-e d'imàgin stòriche.
- Era Digital (dal 2000)
Le càmere digitaj e jë smartphone a rivolussion-o l'usagi, rendend la fotografìa democràtica. An Piemont, le scòle d'art a introdùo cors ëd fotografìa digital.
Sòrt ëd Fotografìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Artìstica: Euvre ch'a sërco l'estética (es. le pòste dij paesage dël piemontèis Vittorio Sella).
- Documentaria: Registrassion ëd moment stòrich (es. fotò ëd la guèra ëd j'agn '40).
- Portrait: Ritrat, da coj ëd la cort sabàuda a coj modern ëd j'ator dël Teatro Regio.
- Naturalìstica: Fotografìa ëd natura, com cole dël Parch ëd la Valgrande.
Técniche e Strument
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Càmere oscura: Prinsipi òtich basà an sla lus.
- Pelìcola e ISO: Sensibilità a la lus (es. pelìcole ëd j'agn '60 dovrà dai giornalista turinèis).
- Lent e OBIETIV: Control ëd la prospetiva e dël feu.
- Post-produssion: Software com Photoshop o GIMP për modifiché j'imàgin.
Ròl ant la Socetà
[modìfica | modifiché la sorgiss]La fotografìa a l'ha:
- Cambià l'arserca stòrica: Documentassion ëd guère, feste popolar, e vita quotidian-a (es. archivi fotogràfich ëd la Stampa ëd Turin).
- Anfluensà l'art: Moviment com ël *Pictorialism* o la *Straight Photography*.
- Democratisà la creatività: Jë smartphone a përmëtto a tuti ëd fé foto.
Desfide Moderne
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Privassìa e Ética: L'usagi ëd fotografìe sensa consentiment ant ij social.
- Conservassion: Le pelìcole antiche as danegio (es. proget ëd restaur dël Museo dël Sìnema).
- Sostenibilità: L'esistensa ëd material chìmich ant la pelìcola tradissional.