Gestassion

La gestassion a l'é ël perìod anté che n'embrion as dësvlupa drintra a l'ùter ëd na fomna o d'àutr mamìfer, da la fecondassion al part. Costa fas a l'é essensial për la formassion ëd neuv organism e a varia an durà e caraterìstiche a seconda dla specie. Ant j'esse uman, la gestassion a l'é un process compless ch'a anvolv cambiamant fisiològich e biològich për garantì la survivensa e la salute tant dël fét che dla mare.

Stadi ëd la Gestassion

La gestassion uman-a as divid an tre trimestr, mincadun con dësvlup e sfide specìfiche:

Prim Trimestr (1-12 sman-e):

Dòp la fecondassion, l'embrion as fërma ant l'ùter e a ancamin-a l'organogénesi (formassion d'òrgan).
A comparisso le struture base com ël sistema nervos, ël cheur, e le gambe.
La placenta as forma për fornì nutriment e ossìgen al fét.

Second Trimestr (13-26 sman-e):

Ël fét a chërs lest e as riconòsso ij moviment.
J'òrgan a maduro, e as peulo identifiché ël sess con n'ecografìa.
La mare a sent men fatiga, ma a peul avèj dësconfòrt com ël mal dë schin-a.

Ters Trimestr (27-40 sman-e):

Ël fét a aumenta ëd peis e a dësvlupa ël tissù adipos.
Ij polmon a maduro për prontesse a respiré fòra da l'ùter.
La placenta a s-ciòd e as anandia ël part.

Durà dla Gestassion

Ant j'uman, la gestassion a dura an média 40 sman-e (o 9 mèis). Tutun, la durà a peul varié a seconda dle condission ëd salute o ëd genética. Për d'àutre specie:

Elefant: 22 mèis
Gat: 9 sman-e
Porchèt: 12 sman-e

Fator ch'a influenso la Gestassion

Divers element a peulo modifiché la gestassion:

Età dla mare: Le fomne giovo o dzor ai 35 agn a peulo avèj pì arzigh ëd complicanse.
Salute materna: Maladìe cròniche (diabete, ipertension) a peulo compliché la gestassion.
Nutriment: Na dieta rica ëd vitamin-e (com l'àcid fòlich), mineraj e protein-e a l'é vital.
Ambient: Esposission a sostanse tòssiche, stress, o fum a peulo danegié ël fét.

Salute mentre dla Gestassion

Për garantì na gestassion sicura, a son ciamà:

Contròj médich regolar: Visite për controlé la pression, ël pèis, e j'anàlisi dël sangh.
Ecografìe: Për controlé ël dësvlup dël fét e identifiché problema potensiaj.
Stil ëd vita: Evité àlcol, fum, e droghe; fé d'esercissi moderà.
Dieta equilibrà: Consumé fruta, verdura, gran antregh, e evité carn crùa o formagg nen pastorisà.

Conclusion

La gestassion a l'é un process natural motobin delicà ch'a ciama atension e cure për assicuré la survivenza e la bon-a salute tant dla mare che dël fét. Con ëd conossense sientìfiche e n'aproprià assistensa médica, le complicanse a peulo esse gestìe o prevenùe.

Arferiment

"Biologia dla Riprodussion Uman-a." Editorial Sientìfich Piemontèisa, 2020.

Organisassion Mondial ëd la Sanità (OMS). "Linee guida për la salute prenatal."

Vos corelà