Glotofobìa
Glotofobìa a l'é ël termo ch'a descriv la discriminassion o antipatìa vers na përson-a o un grup për via ëd soa lenga, acent o manera ëd parlé. Costa forma ëd pregiudissi as manifesta an situassion andova che la lenga a l'é dovrà për neghé drit, creé gerarchìe sossiaj, o ridicolisé la coltura d'àutri.
Stòria dël concet
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël termo "glotofobìa" (dal grech glôtta, "lenga", e phóbos, "pàu") a l'é stàit popolarisà dal lenghista fransèis Louis-Jean Calvet ant j'agn 1970. La discriminassion lenghìstica a l'ha 'd rèis ant l'imperialism cultural e ant jë stat ch'a l'han negà le lenghe regionaj për unifiché la nassion. Esempi stòrich a son la repression dël catalan an Spagna sota Francisco Franco o dël breton an Fransa.
Forme ëd glotofobìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]- An situassion quotidian-e: Traté na lenga regionaj (es. piemontèis, sard, sicilian) com "pa educà" o "vilan".
- An polìtica: Proibì l'usagi ëd lenghe minoritarie ant j'ufissi pùblich o scòle.
- Ant ij mojen ëd comunicassion: Ignoré le lenghe nen ufissiaj o presenteje com d'ostàcoj.
Esempi ant ël mond
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Italia: Discriminassion contra le lenghe regionaj, con stereòtip coma "parlé pa italian bon" ant ël travaj.
- Spagna: Conflit polìtich an Catalògna për l'usagil catalan.
- Fransa: Stòrica opression ëd lenghe com l'ossitan e l'alsassian.
- Stat Unì: Pregiudissi contra chi a deuvra l'anglèis con n'accent ispanich.
Conseguense
[modìfica | modifiché la sorgiss]La glotofobìa a men-a a:
- Pèrdita ëd identità colturaj.
- Esclusion sossial ëd minoranse lenghìstiche.
- Dësvantagi an educassion e cariera për coj ch'a parlo nen la lenga dominanta.
Lej e difèisa
[modìfica | modifiché la sorgiss]An Euròpa, la Carta Europea dle Lenghe Regionaj o Minoritarie (1992) a incorpora ël rispet ëd le diversità lenghìstiche. An Italia, la Lej 482/1999 a protegg 12 lenghe minoritarie, ma ël piemontèis a l'é pa ancludù.
Curiosità
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Dël 2021, n'òm an Sicilia a l'ha vagnà na càusa për discriminassion lenghìstica al travaj.
- Ant ël Québec (Canadà), la Lej 101 a obliga j'atività comersiaj a deuvré ël fransèis.
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Calvet, L-J. (2006). Towards an Ecology of World Languages.
- Consèj d'Euròpa, Carta Europea dle Lenghe Minoritarie (1992).
- Lej 482/1999 su le minorité lenghìstiche an Italia.