Vai al contenuto

John Henry Constantine Whitehead

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Henry Whitehead ant ël 1934

Matemàtich.
John Henry Constantine Whitehead (pì conossù sota sò scond nòm, Henry) a l'era nà dël 1904 a Madras (al di d'ancheuj Chennai). Soa mare Isobel Duncan, a l'era un-a dle motobin ràire matemàtiche d'Oxford ëd l'época; l'arnomà filòsof Alfred North Whitehead a l'era sò barba.

Ij sò a pensavo che l'India a fussa nen ël pòst ideal për tiré su soa masnà e a l'han ëmnalo an Gran Brëtagna, anté che ël fieul a l'é stàit anlevà da soa mare-granda, ch'a stasìa a Oxford. A l'ha peui arseivù la mej educassion che ël sistema scolar anglèis a ufrèissa e a l'é intrà a Eton, peui al Balbiol College d'Oxford. Na vira diplomà, a l'ha tramudà a Londra pr'ëdventé agent ëd cambi.
N'ann apress a l'é tornà a Oxford, për seghité a travajé an matemàtica. An col moment a Oxford a-i era Oswald Veblen, ëd l'università ëd Princeton, ch'a passava ambelelà n'ann sabàtich; finì ël perìod ëd Veblen a Oxford, Whitehead a l'é andaje dapress a Princeton.

Tornà a Oxford, a l'ha conossù Barbara Sheila Carew Smyth, na pianista ch'as anteressava a l'agricoltura e a l'anlevament; ij doi as son mariasse e la cobia a l'ha avù doe masnà.

Durant la sconda guèra mondial, Whitehead a l'ha travajà al sènter ëd Bletchey Park, andoa a-i era Alan Turing. Dël 1947 a l'é stàit nominà titolar ëd la cadrega Waynflete ëd matemàtica pura al Magdalen College d'Oxford.
Mòrtie soa mare dël 1953, Whitehead e soa fomna a son anstalasse a Manor Farm, a Noke, un paisòt a eut chilòmeter a nòrd d'Oxford.

Henry Whitehead a l'era ëdcò dotà për la bòcs, ël cricket e ël biliard. A l'avìa ëdcò la passion për dij passatemp tanme ij gieugh ëd carte e ij palìndrom.
A l'é mòrt dël 1960, a 8 ore dla matin antramentre ch'a rintrava da na partìa ëd poker nuitera con djë student.

Whitehead a l'é anteressasse a la congetura ëd Poincaré.

A pòrto sò nòm

[modìfica | modifiché la sorgiss]