John Updike

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
John Updike

Scritor an lenga anglèisa.
John Hoyer Updike a l'é stàit un dij pì grand ëscritor merican dël sécol ch'a fa XX. A l'era nà ai 18 ëd mars dël 1932 a Reading, an Pennsylvania; sò pare a l'era professor ëd matemàtica e soa mare a travajava ant un grand magasin e a l'era passionà ëd literatura.

A l'avìa tërdes agn cand la famija a l'ha tramudà an campagna, an na ca andoa a vivìo già ij sò grand ëd mare. A l'é ambelelà che Updike a l'ha dësvlupà ël gust për lese e scrive.
Dël 1950 a l'ha otnù na borsa për l'Università ëd Harvard, andoa a l'é vnù redator cap dël Harvard Lampoon e a l'ha ancaminà ij sò prim esercissi dë stil an imitand On the road ëd Jack Kerouac ant un test dròlo andoa a conta sò gir dl'isolà an monopatin.
Ancor ëstudent, dël 1953 a maria Mary Pennington, ch'a sarà la mare ëd soe quatr masnà.

Ëd giugn 1954, al darié ann d'università, a-i riva soa intrada ant ël mond literari: l'arnomà ebdomadari New Yorker a-j cata na poesìa e soa prima conta: Friends from Philadelphia.

Apress esse stàit an Anghiltèra, andoa a l'ha studià dissègn a la prestigiosa Scòla Ruskin ëd dissègn e bele art, dël 1955 Updike e soa fomna a van a vive a Ipswich, davzin a Salem, ant ël Massachusetts, përchè chiel a peussa consacresse mach a scrive.
Sò prim romanz, The Poorhouse fair, a l'é dël 1959 e a sarà publicà, parèj ëd tuti j'àutri, da Knopf.

A 32 agn Updike a pùblica soa prima ciadeuvra: Centaur (andoa a rend n'omage malincònich a sò pare), ch'a-j fa vagné ël National Book Award, un dij doi pì amportant premi literari merican. A dventa antlora ël pì giovo scritor mai elegiù a l'Anstitù Nassional d'Art e Litre.

A deje la glòria literaria a l'é l'avosà tetralogìa dij Rabbit: Rabbit run (1960), Rabbit redux (1971), Rabbit is rich (1971) e Rabbit at rest (1991), ch'a conta la stòria ëd Harry Rabbit Angstrom da cand ch'a l'ha 26 agn a la pension. Rabbit is rich e Rabbit at rest a-j fan vagné tuti doi ël Premi Pulitzer.

Updike a l'ha ëdcò publicà dle senten-e ëd conte che, a j'euj ëd vàire crìtich, a son për da bon ij sò bisó pì bej.
A l'é mòrt a Beverly Farms, ant ël Massachusetts, ai 27 ëd gené dël 2009, ëd càncher ai polmon.

Euvre prinsipaj[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • The Poorhouse fair (1959)
  • Rabbit run (1960)
  • Couples (1968)
  • Rabbit redux (1971)
  • Rabbit is rich (1981)
  • The witches of Eastwick (1984, adatà al cine dël 1987)
  • Rabbit at rest (1991)
  • Seek my face (2002)
  • Terrorist (2006)
  • The widows of Eastwick (2008)