Lezhë
Lezhë (an albanèis: Lezha) a l'é na sità e un munissipi ant ël nòrd-òvest dl'Albanìa, capleugh ëd l'omònima Contea ëd Lezhë. Con na popolassion ëd apopré 15.000 abitant (sità) e 65.000 (munissipi), a l'é storicament arnomà për esse stàit ël leu d'achit ëd la Lega ëd Lezhë (1444), coalission medievala guidà da Scanderbeg contra j'Otomàn. La sità a l'ha 'dcò na posission stratégica ant ël Golf ëd Drin, davzin al Mar Adriàtich.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Età antica: Fondà daj grech con ël nòm Lissos, a l'é stàita un pòrt amportant dël Regn d'Iliria.
- Epoca roman-a: Conossùa com Lissus, a l'é stàita na fortëssa militar.
- Medi Ev: Ant ël 1444, Scanderbeg a l'ha creà la Lega ëd Lezhë për unifiché l'Albanìa contra j'invasion otomane.
- Sécol XX: Durant la Sconda guèra mondial, a l'é stàita ocupà da l'Italia fassista.
- 1980: Costrussion dël Memorial ëd Scanderbeg, tomba dl'eròe nassional.
Geografìa
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Posission: Coordinà 41°46′N 19°38′E, ant ël Golf ëd Drin.
- Confìn: a nòrd con Shkodër, a sud con Mirditë, a òvest con ël Mar Adriàtich.
- Teritòri: Pianure costiere e colin-e boscose.
- Clima: Mediterani, con istà càude e sëcche, invern mit.
Econòmia
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Agricoltura: Vigne, uliv, e frut.
- Pësca: Atività tradissional ant ël Golf ëd Drin.
- Turism: Atirà dai sit stòrich e da le spiagge davzin-e (Shenjin, Tale).
- Industria: Pìcola indùstria alimentar e tèssil.
Monument e Cultura
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Memorial ëd Scanderbeg: Tomba e museo dedicà a l'eròe nassional.
- Rovin-e ëd Lissus: Rest ëd muraje e tor roman-e.
- Catedral ëd San Nicolò: Costruìa dël sécol XIV, restàurà dòp la guèra.
- Festival ëd Scanderbeg: Selebrassion anual an luj con mùsiche e danse.
Traspòrt
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Strada: Colegà a Tiran-a (60 km) e Shkodër via autostrada SH1.
- Pòrt ëd Shëngjin: A 10 km, për comersi e turism.
- Aeropòrt pì davzin: Aeropòrt ëd Tiran-a (90 km).
Spòrt
[modìfica | modifiché la sorgiss]- KF Besëlidhja Lezhë: Echip ëd fótbal local, ant la Serie B albanèisa.
- Palestra Spòrtiva: Strutura për basket e vòley.
Përsonalità
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Gjergj Kastrioti (Scanderbeg) (1405–1468): Eròe nassional albanèis, organisator ëd la resistensa contra j'Otomàn.
Vardé ëdcò
[modìfica | modifiché la sorgiss]Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]1. "Lezha, një qytet me histori dhe traditë". Gazeta Shqiptare, 2019. 2. "Skënderbeu dhe Lidhja e Lezhës". Historia e Shqipërisë, 2005.
Ligam esterne
[modìfica | modifiché la sorgiss]Categorìa:Albanìa]]