Lisp (lengagi ëd programassion)
Lisp (abreviassion ëd "LISt Processor") a l'é un lengagi ëd programassion àut livel creà dël 1958 da John McCarthy al MIT. A l'é arnomà për soa sintassi basà an sle espression-S (liste parsificà) e soa flessibilità ant la manipulassion ëd dat simbòlich. Lisp a l'ha anspirà vàire lengagi modern e a l'é stàit fondamental ant lë svilup ëd l'inteligensa Artifissial (AI). Le variant prinsipaj a son Common Lisp, Scheme, e Clojure.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]- 1958: John McCarthy a dësvlupa Lisp com strument për l'arserca an AI.
- 1960: Lansi ëd Lisp 1.5, che a introduv ël sistema ëd garbage collection.
- Ani 1970-80: Nàssita ëd dialet com Maclisp, Interlisp, e Scheme (1975).
- 1984: Standardisassion ëd Common Lisp për unifiché le variant.
- 2007: Clojure, un dialet modern basà su JVM, a l'é creà da Rich Hickey.
- Al di d'ancheuj: Lisp a l'é dovrà ant l'arserca, l'educassion, e l'anformàtica simbòlica.
Strutura e Component
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Espression-S: Còdes e dat arpresentà com liste parsificà (es. `(print "Ciao")`).
- Liste: Strutura dat primària, dovrà për còdes e anformassion.
- Programassion funsional: Fonsion ëd prima class e lambda.
- Macro: A përmëtto ëd generé còdes durant la compilassion.
- Garbage collection: Gestion automàtica dla memòria.
Usagi Pràtich
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Inteligensa artifissial: Svilup ëd sistema espert e ret neuraj.
- Lengagi ëd script: Automassion ant l'arserca matemàtica.
- Editor ëd test: Emacs (scrivù an Elisp, un dialet ëd Lisp).
- Aplicassion empresariaj: Con Common Lisp e Clojure.
- Programassion simbòlica: Manipolassion ëd fòrmole matemàtiche.
Avantagi e Svantagi
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Avantagi:
- Flessibilità: Meta-programassion con macro.
- Espressività: Còdes compàt e potent.
- Eredità stòrica: Base për vàire concet an informàtica.
- Svantagi:
- Sintassi pa intuitiva: Difìcil për prinsipiant.
- Pòche adossion comerciaj: Men sostegn che Python o Java.
Evolussion Tecnològica
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Ani 1960: Utilisassion ant ij prim sistema ëd dimostrassion automàtica.
- Ani 1980: Aplicassion ant l'arserca an AI al MIT e Stanford.
- Al di d'ancheuj:
- Clojure: Integrassion con l'ecosistema Java e JavaScript.
- Librarìe moderne: Quicklisp (Common Lisp) e Leiningen (Clojure).
Vardé ëdcò
[modìfica | modifiché la sorgiss]Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Graham, P. (1996). *ANSI Common Lisp*. Prentice Hall.
- McCarthy, J. (1960). *Recursive Functions of Symbolic Expressions*. MIT.