Màchina dël cafè
La màchina dël cafè a l'é n'utiss ch'a prepara ël cafè an automatisand ël process ëd estrassion, da la sempia napoletan-a a le complicà espresso automàtiche. A l'ha un ròl céntrich ant la coltura piemontèisa, anté che 'l cafè a l'é n'art e na tradission.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]- 1818: Primi sistema a vapor ëd Louis Bernard Rabaut (Fransa).
- 1884: Angelo Moriondo ëd Turin a patenta la prima màchina espresso.
- 1901: Luigi Bezzera a përfession-a ël model con pression a 9 bar.
- 1938: Achille Gaggia a anventa ël sistema ëd crema pressurisà.
- Ann 1960: Nàssita dle cafetiere a piston (Bodum).
- Ann 2000: Màchine capsula e superautomàtiche.
Tipo ëd màchine
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Espresso tradissional: Boton manual, caudera ëd ram, për bar professional.
- Moka napoletan-a: Màchina a tre part, ch'a deuvra la pression dl'eva ch'a beuj.
- A piston (fransèisa): Cafè fàit për pression dël piston.
- A càpsula: Sistema sigilà për cafè svarià (Nespresso, Lavazza A Modo Mio).
- Superautomàtica: Macin-a ij gran, pressa, e serv ël cafè an un sol pass.
Operassion (espresso)
[modìfica | modifiché la sorgiss]- L'eva a l'é scaudà ant na caudera (90-96°C).
- A passa për na cambra ëd cafè macinà fin (7g për na tassa).
- La pression (9 bar) a tira fòra arom e euj essensiaj an 25-30 second.
- Na crema dossa (emulsion d'euli, CO2, e sostanse sòlide) a sigila l'aroma.
Produtor piemontèis
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Lavazza (Turin): Fondà dël 1895, a l'ha dësvlupà le màchine "A Modo Mio" e "Espresso Point".
- Bialetti (Cuj Cusin): Famos për la "Moka Express", icona dël design italian.
- Sanremo Coffee Machines (Rìvoli): Màchine professional për bar ëd tut ël mond.
Cafè ant la coltura piemontèisa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ant ël Piemont, ël rit dël cafè a l'é sacrà. Ël "bicerin" (cafè, cicolata, e crema 'd làit) a l'é n'invension turinèisa dël 1763 (Cafè Al Bicerin). J'angigné piemontèis a l'han contribuì a l'evolussion dle màchine:
- Moriondo a l'ha anventà l'espresso modern.
- Lavazza a l'ha creà ël prim cafè blend për màchine espresso.
- Ant ij bar ëd Turin, ij "barman" a son ëstàit ij prim a dësvlupé l'art dël làit art.
Ël Musé Lavazza ëd Turin a mostra l'evolussion dle màchine dal 1900 a ancheuj. La manifestassion "Torin Coffee Festival" a celebra la coltura dël cafè con dimostrassion ëd màchine stòriche.