Mòda
La Mòda a l'é l'ansem dle tendense, stij, e costuma vestimentari che a carateriso na società o un perìod stòrich. A l'é n'art, n'andustria, e un fenòmen sociocultural ch'a anfluensa l'abijament, l'achit, e fin-a jë stij ëd vita.
Stòria dla Mòda
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Antichità e Medi Ev
Ant l'Egit e la Roma antica, l'abijament a smonìa lë status sossial. Ant ël Medi Ev, le lej sanitarie a limitavo ij tessù ëd lusso a la nobiltà. An Piemont, ij Savòja a pòrto stij fransèis e spagneuj ant le cort dël sécol XVI.
- Rivolussion Andustrial e Sécol XX
Dël 1800, la màchina da cusì a rend l'abijament acessìbil. Ant ël Neuvsent, la mòda a dventa global: Coco Chanel a rivolussion-a ël guardaròba feminin, mentre Turin a dventa un sènter për la produssion ëd sedij automobilìstich dë stil (es. Pininfarina).
- Mòda Contemporania
Ancheuj, la mòda a l'é dominà da le marche "fast fashion" e da l'atension a la sostenibilità. An Piemont, jë stilista locaj a mës-cio tradission e innovassion.
Sòrt ëd Mòda
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Auta Mòda (Haute Couture): Creassion su misura, com cole dle cae parisin-e.
- Prêt-à-porter: Colession industriaj, produvùe an serie.
- Accessòri: Borse, scarpe, e giojelerìa (es. la tradission piemontèisa dël "foulard" an seda).
- Streetwear: Stij urban influensà da la mùsica hip-hop e skateboard.
- Mòda sostenìbil: Usagi ëd material reciclà o orgànich, com ël proget "EcoChër" ëd Turin.
Material e Técniche
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Tessù naturaj: Lan-a, lin, seda (stòricament produvùa ant ël Canavèis).
- Sintétich: Poliéster e nylon, dovrà ant la mòda sportiva.
- Artisanà: Ricam e stampa a man, com j'euvre dle cusinere piemontèise dël sécol XIX.
- Tecnologìa: Stampa 3D ëd vestiari e "smart fabric" ant ij laboratòri ëd Milan e Turin.
Ròl ant la Coltura
[modìfica | modifiché la sorgiss]La mòda a l'ha:
- Valor Econòmich: L'andustria dla mòda a dà travaj a milion ëd përson-e ant ël mond.
- Identità: Costuma tradissionaj com ël "costum ëd la Mondvì" për le feste paisan-e.
- Espression Artìstica: Mostre ant ij musé (es. Palass Madama ëd Turin a òspita esposission ëd stòria dla mòda).
Mòda an Piemont
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Fabriche stòriche: La produssion ëd lan-a a Biela e dë stòfe an seda ant ël Canavèis.
- Event: Ël "Torino Fashion Week" e la Fera "The Others" për jë stilista emergent.
Desfide Moderne
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Fast fashion: Inquinament e sfrutament dij travajeur (ancaminand da j'andustrie asiàtiche).
- Sostenibilità: L'usagi ofrì ëd material sintétich e la gestion dij scart.
- Diversità: Pression për anclude mzure e model ëd tute le colture.