Mùscol
Ij mùscoj a son dij tessù orgànich che, an tirandse, a përmëtto ël moviment dël còrp e dj'òrgan. A son costituì da fibre muscolar (o miociti) organizà an fasse, e a gieugo un ròl essensial ant ël sosteniment, la locomossion, e la regolassion ëd funsion vitaj com la sircolassion dël sangh e la digestion.
Strutura dij mùscoj
[modìfica | modifiché la sorgiss]Minca mùscol a l'é formà da:
- Fibre muscolar: Célule longhe ch'a peulo tiresse.
- Tessù conetiv: A quata le fibre e a forma ij tendon, ch'a gropo ij mùscoj a j'òss.
- Nerv: A dà l'ampuls elétrich për la contrassion.
Sòrt ëd mùscoj
[modìfica | modifiché la sorgiss]A esisto tre tip prinsipaj:
- Mùscoj strià (scheletrìch):
- A son controlà volontariament.
- A servo për ël moviment dël còrp (esempi: bicìpite).
- Mùscoj liss (visceraj):
- A travajo involontariament.
- A son ant j'òrgo intern (stòmi, vas sanguign).
- Mùscol cardìach:
- A l'ha 'd fibre strià ma a bat volontariament.
- As treuva ant ël cheur.
Fonsion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Moviment: Locomossion e spostament dle part dël còrp.
- Sosteniment: Manteniment ëd la postura e stabilità.
- Produssion ëd calor: Da l'energìa dësperdùa durant la contrassion.
Amportansa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij mùscoj a son crìtch për:
- La respirassion (diaframa).
- La sircolassion dël sangh (contrassion dël cheur).
- La protession dj'òrgo (muscoladura adominal).
Patologìe
[modìfica | modifiché la sorgiss]Cheiche problema comun:
- Atrofìa: Pèrdita ëd massa muscolar për mancansa d'usagi.
- Miopatìa: Maladìe ch'a danegio le fibre muscolar.
- Crampe: Contrassion dolorose e involontarie.
Conservé la salute muscolar
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Esercissi regolar: Fòrsa e flessibilità.
- Dieta equilibrà: Rica ëd protein-e (carn, legum), vitamin-e (B, D), e mineraj (magnesi, potassi).
- Idratassion e ripos: Evité l'afaticament ecessiv.
Ij mùscoj a son fondamentaj për la vita e la libertà ëd moviment. Soa cura a l'é essensial për në stil ëd vita san e ativ.