|
Maurizio Pipino a l'era nassù a Coni e a l'é mòrt ëd pest ant ël 1788 a Ìsola ëd Simio.
Monsù Pipino a l'era médich.
Maurizio Pipino a l'é stàit autor dla prima gramàtica, dël prim vocabolari e dla prima antologìa poética, stampà tut ansema a Turin ant ël 1783.
Ël but ëd l'euvra a l'era ëd mostreje la lenga piemontèisa a Marìa Adelàide Clotilde Saveria 'd Fransa, dventà prinsipëssa ëd Piemont.
J'euvre an detaj a son:
La presentassion ëd Pipino:
Për mi j'eu sempre crëddù ch'ël dialèt piemontèis a fussa nen solament preferìbil a qualonque autr ch'a-i sia ant l'Italia e 'nt la Fransa,
ma ch'a podèissa 'nt quàich manera compete con la lingua fransèisa e con l'istessa italian-a, përchè ch'la nòstra gent ëd Cort a l'han sempre usalo, ...
Ël vocabolari a l'é an quatr lenghe: piemontèis, fransèis, latin e italian.
La presentassion ëd Pipino:
I Cortigiani dicono ... sofièt, blèt, taborèt, ... mentre gli altri pronunziano sofiàt, blàt, taboràt, ...
Ëd Pipino as conòsso vàire litre, për esempi:
A l'é na litra andoa Maurizio Pipino a spiega përchè a fasìa la Gramatica piemontese.
Un tòch dla litra:
Për mi j'heu sempre crëdù, ch'ël dialet piemontèis a fussa non solament preferìbil a qualonque àutr ch'a-i sia 'nt l'Italia e 'nt la Fransa; ma ch'a podèissa 'nt quàich manera compete con la lingua fransèisa e con l'istessa italian-a, përchè ch'la nòstra gent ëd Cort a l'han sempre usalo, ben ch'a sio tute përson-e ch'a san e l'italian e 'l fransèis ugualment coma 'l piemontèis, e ch'a l'han bon gust, un gust fin, e l'é sicur ch'a l'avrìo nen spetà adess a sbandì 'l nòst parlé da la Cort, s'l'avèisso non podù esprime al viv, con proprietà, con polissìa, con precision ògni còsa, ch'a-j podèissa capité, e s'l'avèisso nen stimalo un parlé nòbil, e pròpri d'una Cort tant rispetàbil com l'é la nòstra.
Un tòch dla litra:
A l'é vnù jersèira da mi Giacolin, ch'voi i conòsse, fieul ëd talent, dë spìrit, e tan dvòt e rispetos, ch'ansissì as fà amé da tuti. Cost fieul l'avrìa piasì 'd seguité le scòle e fesse prèive...
Un tòch dla litra:
I crëddo ch'essend giumai finì 'l temp dl'educassion, ch'j'heu procurà 'd feve dé ant cost monësté, i dëvrìe pensé a l'elession dël vòst stat, cioé o 'd feve monia o 'd marideve...
Gianrenzo P. Clivio - Profilo di storia della letteratura in piemontese
|
|
