Mitralia
Na mitralia a l'é n'arma da feu automàtica ch'a peul tiré na sequensa ëd proiétij an manera lesta e continuà, grassie a un mecanism alimentà da na cinta ëd munission o n'àutr sistema ëd caria. A l'é stàita na arma ciav ant le guère moderne, cambiand le stratégie militar e causand n'àut nivel ëd dëstrussion. An Piemont, la produssion e l'usagi dle mitralie a l'han avù 'n ròl significativ ant ij conflit dël sécol ch'a fa XX.
Composission e produssion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le mitralie a son fabricà con:
- Assel tratà: Për resiste a l'àut pression e calor generà dal feu rapid.
- Leghe d'alumini o titani: Për part pì legere, com l'impugnadura.
- Component eletrònich (ant le version moderne): Për controlé ël feu o sincronisé ël tir.
La produssion a ciama fresadura ëd precision, tratament tèrmich, e montage dël mecanism ëd chërpura. Ant ël Piemont, durant le Guère Mondiaj, fàbriche com la FIAT a produvìo mitralie për l'esèrcit italian, com la FIAT-Revelli Modello 1914, dovrà ant la Prima Guèra Mondial.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]La prima mitralia pràtica, la Mitralia Gatling (inventà dël 1861), a l'ha marcà l'inissi dl'era dj'arme automàtiche. Con l'anvension dla Mitralia Maxim (1884), ch'a dovrava l'energìa dël rincul për ricariesse, la guèra a l'é cambià për sempe.
Durant la Prima Guèra Mondial, le mitralie a son dventà sìmboj ëd la guèra ëd trincea, causand pèrdite enorme. Ël Piemont, front important ant ij conflit, a l'ha vist fàbriche locaj angagiesse ant la produssion d'arme për sosten-e lë sfors militar.
Ant la Sconda Guèra Mondial, le mitralie a son evolvusse an version pì portàbij (es. la Breda 37), dovrà tant da la fanterìa che dai veìcoj. Dòp la guèra, l'usagi a l'é estendusse ai conflit urban e a le mission ëd pas.
Sòrt ëd mitralie
[modìfica | modifiché la sorgiss]Mitralia legera: Portàbil da un soldà, con bipé (es. M249 SAW).
Mitralia pèisa: Anstalà su trepé, për feu ëd sostegn (es. M2 Browning).
Mitralia generalista: Combinassion ëd portabilità e potensa (es. MG42).
Mitralia d'aviassion: Montà su veicoj aérei për combatiment (es. mitralie ant ij avion da cassa ëd la FIAT G.55).
Utilissassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Militar: Sostegn a la fanterìa, difèisa ëd posission, supression dël nemis.
Veìcoj: Car armà, autoblindo, e avion da combatiment.
Sicurëssa pùblica: Limità a càusa dël potensial letal elevà.
Impat sossiaj e ambientaj
[modìfica | modifiché la sorgiss]Pèrdite uman-e: L'euvra dle mitralie ant le guère a l'ha aumentà ël nùmer ëd mòrt e ferì.
Contaminassion: Le munission ëd mitralia a peulo lassé residuà ëd piomb e esplosiv ant l'ambient.
Riciclagi: An Piemont, ij proget ëd bonifica dle zòne d'antrenament militar a l'han giutà a ridùe l'impat.
Mitralia e cultura piemontèisa
[modìfica | modifiché la sorgiss]Musé: Ël Musé Stòrich Nassional d'Artijerìa a Turin a espon esempi ëd mitralie stòriche, comprèise cole prodovùe localment.
Cinema e literatura: Le stòrie dij soldà piemontèis ant le trincee dël 1915-18 a son contà ant ij lìber ëd Mario Rigoni Stern.
Memòria stòrica: Monument ai cadù dij regiment piemontèis ch'a l'han dovraje ant le guère.
Avnì dle mitralie
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le tecnologie moderne a ancludo:
- Mitralie eletròniche: Contròl ëd precision con sistema computerisà.
- Material compòsit: Për ridùe ël pèis sensa përde resistensa.
- Integrassion con dron: Mitralie automàtiche controlà da distansa.