Motor a reassion
Ël motor a reassion a l'é un tipo ëd motor ch'a génera na fòrsa ëd propulsion an lansand na corent ëd gas a granda velocità. A l'é dovrà dzortut ant l'aviassion për fé volé avion, ma a l'ha ëdcò aplicassion ant ij mìssij e ant le turbin-e për generé energìa. Soa operassion as basa sul prinsipi ëd Newton ëd "assion e reassion".
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël concet dël motor a reassion a armonta a jë studi dël fìsich fransèis Henri Coandà (1910), ma ël prim protòtip funsionant a l'é stàit realisà dël 1930 da Frank Whittle (Anghiltèra) e Hans von Ohain (Almagna). Durant la Sconda Guèra Mondial, l'Almagna a l'ha butà an vol ël prim avion a reassion operativ, ël Messerschmitt Me 262. Apress la guèra, la tecnologìa a l'é dësvlupasse rapidament, portand a j'aviassion comerciaj a reassion ant j'agn 1950 (es. Boeing 707).
Tipo ëd motor a reassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Turbojet: Ël pì sempi, con compressor, càmbra ëd combustion, turbin-e e në sbocch.
- Turbofan: A deuvra na vèntola gròss për mejoré l’eficiensa, dovrà ant j'avion comerciaj.
- Turboprop: Combinassion ëd turbin-e a gas e éliche, ideal për avion ëd cita dimension.
- Ramjet e Scramjet: Sensa part mòbij, a deuvro la velocità dël motor për comprime l'aria (dovrà ant ij mìssij).
- Turbin-a a gas: Version për generé energìa o fé giré d'àutre màchine.
Operassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël motor a reassion a ciucia l'aria dal dëdnans, ch'a ven comprimùa dal compressor. L'aria comprimùa a mës-cia con combustìbil ant la cambra ëd combustion, anté ch'a esplod e as espand. L’aria càuda a passa peui për la turbin-a, ch'a fà giré ël compressor, e a l'é ëslansà andarera, creand na fòrsa ëd propulsion.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Aviassion comerciaj: Avion com l'Airbus A380 o ël Boeing 777.
- Militar: Cassa, bombardié, e mìssij cruise.
- Spassi: Motor për rocket e sistema ëd propulsion orbital.
- Energìa: Turbin-e a gas për central elétriche.