Nové
Ël nové a l'é l'assion ëd bogesse ant l'eva, ëd sòlit con l'agiut ëd brass, gambe, o ëd moviment coordinà dël còrp, për avansé o sté a gala. A l'é në spòrt, na atività ricreativa, e na capacità vital dovrà ant ël mond antregh. A peul esse praticà ant le pissin-e, ant ij lagh, ant ij fium, o ant ël mar.
Stòria dël Nové
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël nové a l'ha d'orìgin antichissime: dle piture rupestr ant l'Egit antich (circa 4000 a.C.) a mostro ëd përson-e ch'a novo. Ant la Grecia e Roma antiche, ël nové a l'era part ëd la formassion militar e a l'era apressià com n'abilità ùtil. Ant ël Medi Ev, contut, a l'é stàit pòch praticà për motiv culturaj e religios.
La rinàssita dël nové com spòrt a l'é rivà ant ël sécol XIX, an Anghiltèra, con la creassion ëd le prime società ëd nové e l'antrodussion ëd régole moderne. Ant ij Gieugh Olìmpich modern (dal 1896), ël nové a l'é sempe stàit present, con dë svilup tecnològich ant le costume e ant le técniche.
Sòrt ëd Nové
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij prinsipal stij e categorìe a son:
- Stil lìber (Freestyle): Lë stil pì lest, andova ij brass a son ëd mojen alternà.
- Dòrs (Backstroke): Nové an sla schin-a, con brass e gambe auternà.
- Ran-a (Breaststroke): Moviment simétrich ëd brass e gambe, com na ran-a.
- Farfala (Butterfly): Brass ch'a bogio an sincronìa con na gambada a delfin.
- Nové sincronisà: Coregrafìe an grup, combinand mùsica e precision.
- Nové an eva duverta (Open water): Gare ant ël mar o ant ij lagh, fin-a a 10 km o pì.
- Nové për salvament: Técniche për salvè le përson-e an dificoltà.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Spòrt competitiv: Gare locaj, nassionaj, e olìmpiche.
Ricreassion e benesse: Esercissi për la salute o për arlassesse.
Salvament: Formassion ëd salvatagi e protession sivil.
Terapìa: Arcuper motòri o mental ant le pissin-e riscaudà.
Esplorassion subaquea: Con l'agiut ëd respirassion (snorkeling o scùber).
Benefissi për la salute
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël nové a l'é në spòrt complet ch'a fà travajé tuti ij mùscoj sensa stressé le giunture. A mejora la resistensa cardiorespiratòria, la flessibilità, e a riduv ël stress. A l'é ëdcò consilià për le përson-e con problem ëd schin-a o artrite.
Nové ant la cultura
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ant ël Piemont, ël nové a l'ha na tradission ant le società spòrtive com la Rari Nantes ëd Turin, fondà dël 1901. A-i son vàire pissin-e pùbliche e competission regionaj.
Futur dël Nové
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le neuve tecnologie a intro ant l'allenament con sensor për analisé ij moviment, e le pissin-e a dvento pì sostenìbij (risparmi energétich e sistema ëd filtrassion). A-i é ëdcò n'anteresse chërsent për ël nové an eva duverta e për j'event ëd massa com le “maratone d'eva”.