Pitura
La Pitura a l'é l'art o técnica ëd dovré ëd color, pigment, o d'àutri materiaj ansima a na surfassa (tèila, pera, parete, ecc.) për creé d'euvre ch'a esprimo emossion, ideje, o arpresentassion ëd la realtà. A l'é un-a dle forme artìstiche pì veje e spantià ant ël mond, con na stòria rica ëdcò ant ël Piemont.
Stòria dla Pitura
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Preistòria e antichità
Le prime forme ëd pitura a armonto a le caverne (es. le piture rupestr dij Camun), anté j'òm primitiv a rapresentavo bestie e sen-e. Ant l'Egit antich e ant la Grecia, la pitura a servìa për decoré tombe e templ.
- Medi Ev e Rinassiment
Ant ël Piemont medieval, la pitura a l'era dzortut religiosa, con afresch ant le cese romàniche e gòtiche (es. la Cesa ëd Sant'Ors a Aosta). Durant ël Rinassiment, j'artista piemontèis a son anfluensà da la scuola lombarda e toscan-a, con euvre com cole ëd Gandolfino da Roreto.
- Sécoj XVIII-XX
Ant l'Eutsent, la pitura piemontèisa a viv un moment d'òr con ël Neoclàssich e ël Romanticism. Antonio Fontanesi a l'é un dij pitor pì amportant ëd cost perìod. Ant ël Neuvsent, ij moviment modernista (Cubism, Surealism) a anfluenso artista piemontèis com Felice Casorati e Carol Rama.
Sòrt ëd Pitura
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Pitura a euli: Técnica popolar dal Rinassiment, dovrà për soa flessibilità (es. euvre ëd Giovanni Battista Quadrone).
- Afresch: Color aplicà ansima a n'intònach ùmid, caraterìstich dle cese medieval piemontèise.
- Acuarel: Pitura con color idrosolùbij, dovrà për paisage (es. Carlo Bossoli).
- Pitura Digital: Técnica moderna con tablet e software, svilupà ant j'atelié turinèis.
Técniche e Strument
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Penej: Strument tradissionaj për apliché ij color.
- Pala: Surfassa ëd bòsch o tèila për piture da cavalét.
- Prospetiva: Técnica për creé profondità, studià da j'artista piemontèis dël Rinassiment.
Ròl ant la Coltura Piemontèisa
[modìfica | modifiché la sorgiss]La pitura a l'ha marcà l'identità regional:
- Museo: La Pinacoteca Albertin-a ëd Turin a òspita euvre dij pitor piemontèis pì amportant.
- Scòle d'Art: L'Academia Albertin-a a l'ha formà generassion d'artista.
- Festival: Mostre temporanee ant le galerìe ëd Turin e Cuneo.
Desfide Contemporanie
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Conservassion: Le piture antiche as danegio për l'umidità o l'inquinament (es. problema ant le cese medieval).
- Competission Digital: L'anteresse dij giovnòt a passa a l'art virtual.
- Sostenibilità: L'usagi ëd material chìmich ant ij color a l'é discutù.