Vai al contenuto

Përnòm verbal piemontèis

Da Wikipedia.
(Ridiression da Përnòm verbal)
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ël përnòm verbal a l'é na part dël discors motobin caraterìstica dël piemontèis, e ch'a lo fa fa resté diferent da le lenghe confinante, për tant che na chèich forma primitiva dla midema strutura dle vire a peula trovesse ant le lenghe locaj confinante. As trata 'd na cita partìcola ch'a-j da 'l soget aj verb.

Formassion dij përnom verbaj

[modìfica | modifiché la sorgiss]
  • për le mecàniche longhe ch'a tiro anans ant ël piemontèis dël dì d'ancheuj, ch'a varda ëdcò Latin volgar.
  • për na stòria detajà dla formassion dij përnòm verbaj ch'a varda Stòria dij përnòm verbaj
Coniugassion regolar
sing. plur.
1 i diso i disoma
2 it dise/i i dise/i
3 a dis a diso

La contrassion fonética a l'ha mnà a esse malfé a capì la person-a mach da 'nt la forma coniugà dël verb. Për régola, pr'esempi, la prima person-a singolar e la tersa plural a resto mideme antra lor, e midem con le doe sconde person-e. Ën rivand sossì ant na lenga ch'a l'avìa gnun òbligh formal dë buté un sogèt espress, sòn a l'ha mnà a la formassion dël përnòm verbal piemontèis.

St'anovassion-sì a l'é anco' nen completasse, e a-i resto vàire parlé locaj andova ël përnòm as dòvra mach an part, per tant che ij gramàtich piemontèis a lo buto sempe coma òbligh, ò almanch coma registr àot dla lenga. Notaman ant ël parlé dla sintura d'Ast e dla part setentrionala dla provinsa as dòvro mach ij përnom dla sconda e tersa person-a singolar.[1]

Variassion locaj atestà a son[1]:

  • prima singolar:
  • sconda singolar: ët,'t,t',
  • tèrsa singolar
    • a për tuti ij géner, a Turin e coma variant literaria
    • mascolin: ël,'l,l',, ò (astësan)
    • feminin: la,a (astësan)
Esempi ëd parlà
Turinèis Astësan Monfrin
a l'é 'nrabiassi ò l'é 'nrabiasse ò s'é 'nrabià
a l'é 'nsetassi a l'é 'nsetasse la s'é 'nsetaja
a l'ha pijala a l'ha pijala a l'ha piacia
  • prima plural
    • i turinèis, registr literari e astësan
    • a astësan
  • sconda plural: i
  • tèrsa plural
    • a turinèis e registr literari
    • i, astësan
  1. 1,0 1,1 Carlin Muss, Gramàtica Astësan-a (2004, Gioventura Piemontèisa)