Realtà virtual

La realtà virtual (an anglèis Virtual Reality, VR) a l'é na tecnologìa ch'a crea n'ambient simulà tridimensional, anté che l'utent a peul antëragì an temp real con d'element generà dal computer. A deuvra visor, sensor ëd moviment, e àutr dispositiv për anseì l'utent ant n'esperiensa imersiva. A l'é dovrà ant ij videogieugh, formassion, terapìa, e d'àutri camp. Esempi ëd dispositiv a son Oculus Rift, HTC Vive, e PlayStation VR.

Stòria

• Ani 1950-60: Primi esperiment con visor stereoscòpich (es. Sensorama ëd Morton Heilig).
• 1968: Ivan Sutherland a crea ël prim sistema VR con visor an sla testa (The Sword of Damocles).
• Ani 1990: Tentativ comerciaj falì (es. Virtual Boy ëd Nintendo).
• 2012: Oculus Rift a lansa na campagna ëd crowdfunding për VR moderna.
• Ani 2020: Espansion dël VR për gaming (Half-Life: Alyx) e aplicassion professionaj.

Strutura e Component

Un sistema VR a comprend:

• Visor (HMD): Scherm HD për minca euj, con lente për la prospetiva 3D.
• Sensor ëd moviment: Rileva posission ëd testa e man (es. controller, leap motion).
• Software: Motor gràfich (es. Unity, Unreal Engine) për generé l'ambient.
• PC/Console: Potensa ëd càlcol për processé j'imàgin an temp real.
• Àudio spassial: Son 3D për completé l'imersion.

Tipologìe

1. VR imersiva: Sistema complet con visor e sensor (es. Oculus Quest).
2. VR nen imersiva: Visualisassion an scherm tradissional (es. Google Cardboard).
3. VR colaborativa: Pì utent ant ël midem ambient virtual (es. VRChat).
4. VR aumentà (AR): Combinassion ëd real e virtual (es. Microsoft HoloLens).

Usagi Pràtich

La VR a l'é dovrà ant:

• Gaming: Esperiense imersive ant ij mond virtuaj.
• Formassion: Simulassion për pilot, médich, o técnich.
• Salute: Terapìa për fòbie o riabilitassion motòria.
• Architetura: Visualisassion ëd proget ëd costrussion.
• Educassion: Vìsite virtuaj ai museo o sit stòrich.

Avantagi e Svantagi

• Avantagi:
  • Imersion: Esperiensa realìstica për l'utent.
  • Sicurëssa: Pràtica sensa arzigh ant le simulassion.
  • Creatività: Possibilità ëd creé mond nen possìbij ant la realtà.
• Svantagi:
  • Còst àut: Pressi dij dispositiv e PC potent.
  • Efet secondari: Mal ëd testa o cinetòsi.
  • Isolament: Ridussion ëd l'antërassion sossial.

Evolussion Tecnològica

• Ani 2010: Visor sensa fil (standalone) com Oculus Quest.
• Ani 2020:
  • Haptic feedback: Sensassion tàtij ant ij controller.
  • Eye tracking: Rilevament dël moviment dj'euj për interassion pì natural.
  • VR social: Pì utent an mond virtual (es. Meta Horizon Worlds).
  • Integrassion AI: Personagi virtuaj controlà da algoritm.

Vardé ëdcò

• Videogieugh
• Simulassion

Arferiment

1. Rheingold, H. (1991). *Virtual Reality*. Simon & Schuster. 2. Lanier, J. (2017). *Dawn of the New Everything: Encounters with Reality and Virtual Reality*. Henry Holt.

Ligam esterne

• Sit ufissial ëd Oculus
• Associassion VR ëd l'Industria