Rej elétrica
Rej elétrica a l'é l'ansem ëd linie, stassion, e sistema ch'a përmëtto ëd trasmëtte e distribuì l'eletricità dai produtor (central elétriche) a j'utent final (ca, andustrie, servissi). Costa rej a l'é essensial për garantì n'alimentassion continuà e sicura d'energìa an tuta la società moderna.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]La prima rej elétrica a l'é stàita realisà dël 1882 a New York da Thomas Edison, ch'a dovrava corent continua për alimenté le lampadin-e ëd Pearl Street. Ant ël 1886, Nikola Tesla e George Westinghouse a l'han dësvlupà ël sistema ëd corent auternà, ch'a l'ha përmëttù ëd trasmëtte l'eletricità a longhe distanse. Ant ël sécol XX, le rej a son ëspantiasse an tut ël mond, con l'adossion dë standard internassionaj për sincronisé le frequense (es. 50 Hz an Euròpa).
Component prinsipaj
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Generassion: Central elétriche (idroelétriche, termoełétriche, eòliche, solar) ch'a produvo eletricità.
- Trasmission: Linie d'àuta tension (220-400 kV) ch'a porto l'eletricità a le stassion ëd trasformassion.
- Distribussion: Linie a tension pì bassa (20 kV, 400 V) ch'a colego le stassion a j'utent.
- Stassion ëd trasformassion: A basso la tension për rend-la adata a j'usagi sivil e andustriaj.
- Sistema ëd contròl: Tecnologìe ch'a bilanso domanda e oferta an temp real për evité blackout.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Alimentassion residensial: Eletricità për lus, e aparà eletrònich.
- Andustria: Energìa për màchine, linie ëd produssion, e sistema ëd ventilassion.
- Servissi pùblich: Ospidal, scòle, e rej ëd telecomunicassion a dipendo da la rej.
- Trasport: Tren elétrich e stassion ëd caria për veicoj elétrich.
Sfide
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Stabilità: Manten-e l'equilibri antra produssion e consum, dzortut con le renovàbij intermitente.
- Manutension: Sostituì le linie veje e preven-e ij dësrangament.
- Sicurëssa sibernética: Protege la rej da atach informàtich ch'a peulo causé dësrangament gròss.
- Integrassion ëd renovàbij: Gestì l'energìa variàbil d'eòlich e solar con baterìe o sistema ëd memorisassion.
Futur ëd la rej elétrica
[modìfica | modifiché la sorgiss]Le neuve tendense a ancludo:
- Smart grid: Rej inteligente ch'a deuvro sensor e AI për otimisé ël fluss d'energìa.
- Microrej: Sistema locaj autònom (es. paìs ò quartié) ch'a peulo operé indipendentement da la rej prinsipal.
- Idrògen verd: Memorisassion d'energìa an forma d'idrògen për deurbe ij moment d'àut consum.
La rej elétrica ant ël Piemont
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël Piemont a l'é colegà a la rej elétrica italian-a gestìa da Terna, ch'a garantiss na tension ëd 380 kV për la trasmission. Esempi notàbij a son:
- Linia transfrontaliera con la Fransa: Colegament ch'a përmët ël comersi d'eletricità ant l'Euròpa.
- Proget ëd smart grid a Turin: Sperimentassion ëd contator inteligent e gestion dinàmica ëd la domanda.
- Integrassion dël solar: Parch fotovoltàich ant la provincia ëd Coni colegà diretament a la rej.
Vardé ëdcò
[modìfica | modifiché la sorgiss]Colegament estern
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Terna - Gestor dla rej eletrica italian-a.
- Red Elétrica ëd Spagna - Esempi ëd gestion ëd rej ant un pais latin.