Saturn (pianeta)

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Nòm sientìfich: Saturn
Sìmbol:
Categorìa: PIANETA
Sènter orbital: SOL

Element orbitaj
29,46 agn 929,6 Ms
(milion ëd sëcond)
9,582 UA 1 433 Gm
(milion ëd km)
2,485°
sl'eclìtica
5,51°
sl'equator dël Sol
113,6°
....(longitùdin)....
0,0557
336,0°
T= perìod . a= semi-grandass
i= inclinassion . Ω= neu assendent
e= ecentricità . ω= argoment dël perieli

Caraterìstiche fìsiche
Diàmetro equatorial 120 536 km
Sgnacament polar 0,0980
Massa 5,685 x 1026 kg
Densità 0,687 g/cm3
Gravità 8,96 m/s2
Perìod ëd rotassion ~10,6 ore
= ~38,2 ks
Inclinassion ëd l'ass 26,73°
Pòlo Nòrd 2h42m (R.A.)
83,58° (D.)
Albedo 0,47
Temperatura
dla surfassa
134 K = -139 °C
(livel: 1 bar)
Pression 140 kPa
Atmosfera 96% idrògen
3% elio
Satélit ~200 + anej
Anej ëd Saturn con ij color naturaj.

Osservassion
Magnitùdin da +1,2 a -0,24
Diàmetro angolar da 14,5" a 20,1"
Color giàun
Perìod sinòdich 378 di

Saturn (dal latin SATURNUS, -IS) a l'é 'l pianeta ch'a fa ses dël sistema solar, classificà 'nt la categorìa dij gigant gaseus. A l'é lë scond për dimension, con ën diàmetro ch'a l'é apoprè 10 vòlte 'l diàmetro dla Tèra. A l'é ël men satì dij pianeta del sistema solar.

Soa giornà a dura 10,57 ore. Ël pianeta as vira tant an pressa dantorn a sò ass che a resta motobin apiatì ai pòlo e bombà a l'equator.

Ij satélit[modìfica | modifiché la sorgiss]

Soa gran partìa 'd satélit a conten a truch e branca 200 lun-e s-ciarà, ma mach na sessanten-a a son cole catalogà dont i conossoma ij paràmeter orbitaj. La pì gròssa a l'é Titan, un dij pì grand satélit dël sistema solar. As pensa che le lun-e esterior a sio stàite ciapà da la fòrsa d'atrassion dël pianeta.
La pi part dij satélit naturaj ëd Saturn a son ëstàit dëscoatà da le sonde spassiaj.

J'anej[modìfica | modifiché la sorgiss]

La caraterìstica prinsipal ëd Saturn a l'é soa coron-a ëd set anej ch'a lo ambrasso. J'anej a son fàit da 'd milion 'd ròch giassà, nen pì gròss d'1 km, tuti spatarà ant ël pian equatorial dël pianeta. A son largh vàire senten-e ëd chilòmeter, ma a son mach ëspess chèich méter, a sconda dij pòst. A podrìo esse originà da 'n satélit dësblasse tant temp fa.

J'esplorassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Saturn a l'é stàit esplorà da Pioneer 11 e Pioneer 12 ant ël 1980 e 1981. Dal 2004 la sonda Cassini-Huygens a j'òrbita dantorn e a l'ha mandà ël robò Huygens an sla surfassa ëd Titan.