Siràmica
La Siràmica a l'é l'art e la técnica ëd creé oget ëd tèra cheuita, an dovrand e scaudand material argilos për realisé vas, sculture, piastrele, o component andustriaj. A l'é un-a dle pràtiche pì antiche dl'umanità, con d'usagi ch'a van da l'utilitari a l'artìstich.
Stòria dla Siràmica
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Preistòria e antichità
Le prime siràmiche a armonto a 25.000 agn fa, con oget ëd tèra cheuita dël Neolìtich. Ant l'antichità, Egit, Mesopotamia, e Cin-a a dësvlupo técniche avansà (es. porslan-a cinèisa). Ant ël Piemont, le tribù sèltiche a fabricavo vas decorà con motiv geométrich.
- Epoche clàssiche e medievaj
Ij Grech e ij Roman a dòvro la siràmica për ànfora e mosaich. Durant ël Medi Ev, an Piemont, as produvo piastrele smaltà për le cese e le abitassion nobiliar.
- Sécoj XVIII-XX
La Rivolussion Andustrial a introduv la produssion ëd massa, con siràmiche për eve e sanitari.
Sòrt ëd Siràmica
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Tèra cheuita: Material poros sensa smalt, dovrà për vasn e sculture (es. le "teste ëd Turin" antiche).
- Grès: Siràmica dura e impermeàbil, dovrà për piat.
- Porslan-a: Material fin e trasparent, svilupà an Cin-a e peui an Europa (es. porslan-a ëd Limòges).
- Siràmica técnica: Component eletrònich o médich (es. isolant andustriaj).
Técniche ëd Realisassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Torn: Travaja la tèra an girand (es. vas tradissionaj piemontèis).
- Modelagi a man: Formé con ij dij (es. sculture decorative).
- Smaltadura: Aplicassion dë smalt colorà prima dël forn (es. piastrele turinèise dël sécol XIX).
- Cheuse ant ël forn: Temperadure che a van da 900°C (teracheuita) a 1400°C (porslan-a).
Ròl ant la Società
[modìfica | modifiché la sorgiss]La siràmica a l'ha:
- Utilità quotidian-a: Stovije, piòle, e contenidor.
- Valor artìstich: Sculture com cole dël piemontèis Lucio Fontana o le euvre d'Albisola.
- Aplicassion andustriaj: Isolant, material biomédich, tecnologie avansà.
Siràmica an Piemont
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Turin: Musé come ël Museo Civic d'Art Antica a ospito siràmiche medievaj.
- Tradission ruraj: Forn tradissionaj ant le valade alpin-e për creé tupin e scudele.
Desfide Moderne
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Sostenibilità: L'usagi ëd forn a gas a l'é discutù për l'anviron.
- Concorrensa dij material sintétich: Plàstica e mëtaj a ridùvo la domanda ëd siràmica tradissional.
- Tutela dij savèj tradissionaj: Scarse generassion ëd artisan ch'a continua ij métod antich.