Sit web

Un sit web a l'é na colession ëd pàgine an ligna colegà tra 'd lor e acessìbij via n'adrëssa URL (es. https://pms.wikipedia.org). Progetà për publiché anformassion, eufre servissi, o fé comersi, ij sit web a son ospità su server e visualisà da j'utent con dij navigator com Chrome, Firefox, o Safari. A peulo esse stàtich (contnù fiss) o dinàmich (contnù agiornà an temp real), e a son realisà con lengagi com HTML, CSS, e JavaScript.

Stòria

• 1989: Tim Berners-Lee a anventa ël World Wide Web al CERN, creand ël prim sit web (info.cern.ch).
• Ani 1990: Primi sit stàtich con test e colegament sempi.
• Ani 2000: Nàssita dle piataforme dinàmiche con PHP, MySQL, e CMS com WordPress.
• 2004: Web 2.0 a introduv l'anteratività (es. blog, social media).
• 2010: Avent dël responsive design për adatesse a dispositiv mòbij.
• An di d'ancheuj: Sit modèrn con AI, realtà virtual, e Progressive Web Apps (PWA).

Strutura e Component

• Domini: Nòm ùnich ch'a identìfica ël sit (es. `pms.wikipedia.org`).
• Ospità (hosting): Spassi su server për memorisé ij file dël sit.
• Front-end: Part visual (HTML, CSS, JavaScript) che l'utent a vëdd.
• Back-end: Lògica e gestion dij dat (PHP, Python, Ruby) e database (MySQL, MongoDB).
• CMS (Sistema ëd gestion dël contnù): Piataforme com WordPress, Drupal, Joomla.

Tipo ëd sit web

1. Sit stàtich: Contnù fiss, agiornà manualment (es. portfolio).
2. Sit dinàmich: Contnù generà an temp real (es. e-commerce, forum).
3. Blog: Publicassion d'artìcoj regolar.
4. E-commerce: Vèndita ëd prodòt an ligna (es. Amazon).
5. Sit ëd siensa: Racòlta ëd dat sientìfich (es. PubMed).

Usagi Pràtich

• Anformassion: Giornaj, nòte culturaj, wiki.
• Educassion: Cors an ligna, material didàtich.
• Comersi: Negòssi an ligna, servissi ëd pagament.
• Divertiment: Streaming ëd film, mùsiche, e gieugh.
• Comunicassion: Social media, forum, chat.

Avantagi e Svantagi

• Avantagi:
  • Acess global: Disponìbil 24/7 da minca andoa.
  • Còst bass: Creassion ëd sit con strument gratuit (es. WordPress).
  • Misure dël sucess: Anàlisi dël tràfich con strument com Google Analytics.
• Svantagi:
  • Manutension: Agiornament regolar për sicurëssa e compatibilità.
  • Sicurëssa: Atach hacker, malware, e violassion ëd dat.
  • Concorensa: Difìcil esse visìbil antra milion ëd sit.

Evolussion Tecnològica

• Ani 2000: Passagi a XHTML e CSS për separé contnù e stil.
• Ani 2010: Avent dël mobile-first design e AMP (Accelerated Mobile Pages).
• Aldi d'ancheuj:
  • Single Page Application (SPA): Navigassion fluida sensa ricarié la pàgina (es. React, Angular).
  • Static Site Generator (SSG): Strument com Jekyll e Hugo për sit lest
  • WebAssembly: Esecussion ëd còdes ad àuta prestassion ant ël navigator.

Vardé ëdcò

• HTML
• CSS
• JavaScript
• SEO

Arferiment

1. W3C (2023). *Web Standards*. [Disponìbil an ligna](https://www.w3.org).
2. Duckett, J. (2011). *HTML & CSS: Design and Build Websites*. Wiley.

Ligam estern

• uida a la creassion ëd sit web (MDN)
• trument ëd progetassion (W3Schools)