Stamp:Artìcol (intrada)
Në spòrt: ël gieugh dël Balon
Ël balon a l'é në spòrt giugà con na bala elàstica ant un camp sensa la rete ant ël mes.
A l'é giugà motobin, ëdcò a livel professionista, ant ël bass Piemont e ant la rivera dël ponent dla Liguria.
As gieuga fassand-se 'l pols con dij bindej longh fin-a a 12 meter, protegiù da 'n tòch ëd coram e na pessa 'd goma, per amortisé la bòta dël balon an sla man e per andressé mej 'l tir.
Stòria
Le rèis dël balon a van sërcà ant ij gieugh preroman ch' as fasìo tuti tirand na bala contra l'àutra squadra ant un camp sensa division ant ël mes. A l'inissi dël Neuv-sent el balon a l'è intrà ën crisi e sempre meno përson-e a lo giugavo. A l'é restà prinsipalment ant le provincie ëd Coni, Ast e ant la Liguria ossidental.
Ël balon a l'é da sempre n'emblema dla cultura paisan-a: a l'han butalo ant ij sò romanz fin-a Edmondo De Amicis, Cesare Pavese, Beppe Fenoglio e Giovanni Arpino.
Ant la sconda metà dël XX secol ën Califòrnia, j'emigrà piemontèis a l'han organisà un campionà, ch'a l'é durà vàire ani.
Regolament
Ël gieugh a l'é tra doe quadrëtte: ël batitor, la spala, doi tërsin. Ël camp (ëdcò ciamà sferisteri) a l'é ën tèra, longh 90 méter e largh da 16 a 18 méter; da fianch a-i é na muraja sormontà da na grija. La bala a l'é 'd goma, dël diàmeter ëd 10,5 cm e a peisa 190 g. Për Giovo e Anlev a l'é 'd 165 g e për Esordient ëd 140 g, per Polin mach ëd 90 g. La categorìa Promossionaj a l'ha le bale da gieugh ëd 50 g.
Ij pont as conto come ant ël ténis: quìndes, tranta, quaranta, gieugh. La partìa a riva a 11 gieugh.
Ël batitor, che normalment a l'é ël pì goregn, a pija la rincorsa fin-a a 12 méter fòra dël camp për tiré ël prim colp, ch'a venta ch'a sorpassa la metà camp e a bata per tèra andrinta a le doe righe lateraj. La squadra ën difèisa a colpiss ël balon al vòl ò al prim arsàut, sempre con ël pugn ò la man duverta, mach na vòlta. As peul toché ël balon mach con ël brass dal ghëmmo an giù. ...Vardé ambelessì për lese tut l'artìcol