Tub (condòta)
.png)
Ël tub a l'é na condòta sircolar ëd metal, plàstica, o d'àutri materiaj, dovrà për trasporté lìquid, gas, o sòlid povrisà sota pression. A l'é fondamental ant j'infrastruture idràuliche, l'andustria, e ij sistema energétich, garantend ël fluss sicur ëd sostanse a longhe distanse.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij prim tub a armonto a le siviltà mesorientaj: j'Egissi (2500 a.C.) a dovravo tub ëd ram për j'aquedot e j'irigassion. IJ Roman a l'han dësvlupà sistema avansà con tub ëd piomb për j'eve potàbij (es. Pont dël Gard). Ant ël Medi Ev, ij tub ëd bòsch a son ëstàit dovrà ant le sità piemontèise. La Rivolussion Andustrial a l'ha introduvù ij tub d'assel saldà, e ant ël sécol XX, ij polìmer (PVC, HDPE) a l'han revolussionà l'andustria.
Tipo ëd tub
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Metal: Assel (për gas e petròli), aram (idràulica), ghisa (eve).
- Polìmer: PVC (eve bianche), polietilen (HDPE për condòte soterà), PP (andustria chìmica).
- Compòsit: Fibra 'd véder e resin-a për aplicassion speciaj.
- Ciment: Për drenagi o condòte d'eva a pression bassa.
- Tub flessìbij: Për irigassion o servissi temporani.
Operassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij tub a formo na rej ëd condòte andoa:
- La pression (natural o mecànica) a fà movimenté ël flùid.
- Le giunture (saldà, filetà, o a flangia) a garantisso l'ermetissità.
- Vàlvole e pompe a régolo ël fluss e la pression.
La dimension (diàmetr, spëssor) a dipend da la sostansa trasportà e la distansa.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Acuedot: Distribussion d'eva potàbil e colegament d'eva.
- Gas e petròli: Condòte për traspòrt ëd gas natural (es. gasdòt) o crù.
- Industriaj: Traspòrt ëd vapor, assid, o sostanse chìmiche.
- Riscaudament/rafrëscament: Rej distretuaj për calor o aria condissionà.
- Agricoltura: Sistema d'irigassion a gossa o aspersion.
Tub ant ël Piemont
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël Piemont a l'ha na tradission amportanta ant le rej idràuliche. J'aquedot roman ëd Susa e d'Ast a son ëstàit ij prim esempi stòrich. Ant ël sécol XIX, la rej d'eva ëd Turin (con tub ëd ghisa) a l'é stàita un model për l'Europa.